ص:
| مع شين عرش الدّال فى عشر (س) نا | (ذ) ا (ض) ق (ت) رى (ش) د (ث) ق (ظ) بى (ز) د (ص) ف (ح) نا |
وجه الإدغام: تجانسهما فى الهمس والرخاوة والانفتاح والتسفل (٦)، وكافأ الصفير التفشى.
ووجه الإظهار: زيادة الشين بالتفشى (٧) ومنع المكافأة.
والدال تدغم فى عشرة أحرف [أخرى] (٨) ضمنها أوائل (٩) سنا... إلخ، إذا تحرك ما قبلها بأى حركة تحركت هى، أو سكن ما قبلها وانضمت هى، أو انكسرت فقط أو انفتحت مع التاء، علم من قوله:
إلا بفتح عن سكون غير تا............
وهو مستثنى من الحكم السابق: وباء (بفتح) للمصاحبة، كقوله [تعالى]: دَخَلُوا بِالْكُفْرِ [المائدة: ٦١] و (عن) بمعنى: بعد، (سكون) يتعلق بمحذوف [تقديره] (١٠) كائن أو مستقر. و (غير تا) بالمد قصر للضرورة (١١) مستثنى من مجرور محذوف تقديره: إلا مع فتح عن سكون (١٢)، [فلا يدغم الدال] (١٣) فى حرف أصلا إلا فى التاء (١٤)
(١) سقط فى م.
(٢) سقط فى م.
(٣) فى م: ابن معشر، وفى د: أبى الحسن الثغرى، وفى ص: ابن الحسن الثغرى.
(٤) زيادة من د، ص.
(٥) سقط فى د، ص.
(٦) فى م: والسفلى.
(٧) فى م: زيادة التفشى.
(٨) زيادة من م.
(٩) فى م: أولا.
(١٠) زيادة من د، ص.
(١١) فى م، ص، د: ضرورة.
(١٢) فى م: مع سكون.
(١٣) فى م: فلا تدغم.
(١٤) زاد فى م: أى.
(٢) سقط فى م.
(٣) فى م: ابن معشر، وفى د: أبى الحسن الثغرى، وفى ص: ابن الحسن الثغرى.
(٤) زيادة من د، ص.
(٥) سقط فى د، ص.
(٦) فى م: والسفلى.
(٧) فى م: زيادة التفشى.
(٨) زيادة من م.
(٩) فى م: أولا.
(١٠) زيادة من د، ص.
(١١) فى م، ص، د: ضرورة.
(١٢) فى م: مع سكون.
(١٣) فى م: فلا تدغم.
(١٤) زاد فى م: أى.
نتائج البحث
