ﯜ
surah.translation
.
من تأليف:
مركز تفسير للدراسات القرآنية
.
ﰡ
کسانی‌که به الله کفر ورزیدند و مردم را از دین الله بازداشتند، الله اعمال‌شان را تباه کرده است.
و کسانی‌که به الله ایمان آورده، و اعمال صالح انجام داده‌اند، و به آنچه الله بر رسولش محمد صلی الله علیه وسلم نازل کرده- که حقی از جانب پروردگارشان است- ایمان آورده‌اند، بدی‌های‌شان را از آنها زدود و آنها را در قبال آن مواخذه نمی‌کند، و کارهای دنیوی و اخروی‌شان را برای‌شان بهبود بخشید.
جزای مذکور هر دو گروه به این سبب است که کسانی‌که به الله کفر ورزیدند از باطل پیروی کرده‌اند، و کسانی‌که به الله و رسولش ایمان آوردند از حقیقتی از جانب پروردگارشان پیروی کرده‌اند. پس به‌سبب عمل مختلف این دو گروه، جزای‌شان نیز متفاوت شد. همان‌گونه که الله حکم خویش را در مورد این دو گروه: گروه مؤمنان، و گروه کافران بیان کرد، مثال‌هایی برای مردم می‌زند، تا امور مشابه را به هم ربط دهند.
پس - ای مؤمنان- هرگاه با کافران محارب روبرو شدید گردن‌های‌شان را با شمشیرهای‌تان بزنید، و به پیکار با آنها ادامه دهید تا کُشته زیاد بر جای گذارند، و ابهت‌شان از بین برود، و وقتی از آنها زیاد به قتل رساندید بندهای اسیران را محکم کنید، و هرگاه آنها را به اسارت گرفتید براساس مصلحتی که اقتضا می‌کند، حق انتخاب دارید؛ که با آزاد کردن آنها بدون عوض بر آنها منت نهید، یا در برابر مال یا فدیه‌ای دیگر آنها را آزاد کنید، به پیکار با آنها و اسیرکردن‌شان ادامه دهید تا جنگ با اسلام آوردن کافران یا بستن پیمان با آنها پایان یابد. این آزمایش مؤمنان با کافران و دست به دست شدن ایام و انتقام‌گیری برخی از برخی دیگر، همان حکم الله است، و اگر الله انتقام گرفتن از کافران را بدون پیکار بخواهد به‌طور قطع از آنها انتقام می‌گیرد، اما جهاد را تشریع کرد تا برخی از شما را با برخی دیگر بیازماید، یعنی مؤمنانی را که پیکار می‌کنند و مؤمنانی را که پیکار نمی‌کنند، و کافر را با مؤمن بیازماید، که اگر مؤمن کشته شود وارد بهشت می‌شود، و اگر مؤمن کافر را بکشد کافر وارد جهنم می‌شود، و الله هرگز اعمال کسانی را که در راه او تعالی کشته شده‌اند تباه نخواهد ساخت.
به زودی آنها را در زندگی دنیایی‌شان به پیروی از حق توفیق می‌دهد، و کارشان را بهبود می‌بخشد.
و آنها را به بهشتی وارد می‌کند که ویژگی‌های آن را در دنیا برای‌شان بیان کرد و آن را شناختند، و در آخرت منازل خویش را در آن می‌شناسند.
ای کسانی‌که به الله ایمان آورده‌اید و به احکامی که برای‌تان تشریع فرموده عمل کرده‌اید، اگر به الله با کمک کردن پیامبر و دینش، و پیکار با کافران، یاری رسانید، با پیروزی بر آنها به شما یاری می‌رساند، و گام‌های‌تان را در جنگ مقابل آنها استوار می‌سازد.
و برای کسانی‌که به الله و رسولش کفر ورزیده‌اند تباهی و نابودی است، و الله پاداش اعمال‌شان را تباه ساخته است.
این کیفر واقع‌شده بر آنها به این سبب است که آنچه از قرآن را که الله بر رسولش فرو فرستاد چون یگانگی الله در آن بود نپسندیدند، پس الله اعمال‌شان را تباه کرد، و در دنیا و آخرت زیان کردند.
آیا این تکذیب کنندگان در زمین نگشته‌اند، تا بیندیشند سرانجام کسانی‌که قبل از آنها تکذیب کردند چگونه بود، به‌طور قطع سرانجام دردناکی داشته‌اند، و الله مسکن‌های‌شان را بر روی آنها ویران کرد، و خودشان و فرزندان و اموال‌شان را نابود کرد، و کافرانِ هر زمان و مکانی مانند این کیفرها را دارند.
جزای مذکور دو گروه، به این دلیل است که الله یاور کسانی است که به او ایمان آورده‌اند، و کافران هیچ یاوری ندارند.
به‌راستی الله کسانی را که به الله و رسولش ایمان آورده‌اند و اعمال صالح انجام داده‌اند، به بهشت‌هایی که نهرها از زیر کاخ‌ها و درختانش جاری است وارد می‌کند، و کسانی‌که به الله و رسولش کفر ورزیده‌اند در دنیا از پیروی شهوات‌شان بهره‌مند می‌شوند، و همانند چارپایان می‌خورند، و هیچ غم و اندوهی جز شکم‌ها و عورت‌های‌شان ندارند، و در روز قیامت قرارگاهشان که به آن روی می‌آورند جهنم است.
و چه بسیار از قریه‌های امت‌های پیشین که از مکه که اهالی اش تو را از آن بیرون کردند نیرومندتر و دارای اموال و فرزندان بیشتری بودند، وقتی رسولان‌شان را تکذیب کردند آنها را نابود کردیم، و هیچ یاوری نداشتند که آنها را از عذاب الله وقتی آنها را فرا گرفت نجات دهد، بنابراین از نابودی اهالی مکه هرگاه آن را اراده کنیم ناتوان نیستیم.
آیا کسی‌که دلیلی روشن و حجتی آشکار از پروردگارش دارد، و او تعالی را براساس بینشی عبادت می‌کند، همانند کسی است که شیطان عمل بدش را برای او آراسته است، و عبادت بت‌ها و ارتکاب گناهان، و تکذیب رسولان را که هوس‌هایش به آنها روی می‌آورد پیروی کرده است؟
توصیف بهشتی که الله به پرهیزگاران خویش- با اجرای اوامر و اجتناب از نواهی او تعالی- وعده داده است که آنها را در آن وارد می‌کند چنین است: رودهایی از آب بدون اینکه بر اثر ماندن زیاد بو و مزه‌اش تغییر کرده باشد، و رودهایی از شیری که مزه‌اش تغییر نکرده، و رودهایی از شرابی لذیذ برای نوشندگان، و رودهایی از عسلی ناب و خالص در آنجا جاری است، و انواع میوه‌هایی که می‌خواهند در آنجا برای‌شان فراهم است، و افزون بر تمام این موارد، گناهان‌شان توسط الله پاک می‌شود، و در قبال آن مواخذه نمی‌شوند. آیا کسی‌که چنین جزایی دارد یکسان است با کسی‌که در جهنم می‌ماند و هرگز از آن خارج نمی‌شود، و آبی بسیار جوشان به آنها داده می‌شود، و روده‌های شکم‌های‌شان از گرمای زیاد آن متلاشی می‌شود؟!
- ای رسول- برخی منافقان بدون اینکه نیت پذیرفتن داشته باشند بلکه با رویگردانی به سخن تو گوش می‌دهند، اما وقتی از نزد تو خارج می‌شوند برای وانمودکردن به بی‌اطلاعی و به هدف رویگردانی، به کسانی‌که الله علم به آنها عطا کرده است می‌گویند: همین الآن در صحبت‌هایش چه گفت؟ اینها همان کسانی هستند که الله بر دل‌های آنها مُهر نهاده است پس خیری به دل‌های‌شان نمی‌رسد، و از هوس‌های‌شان پیروی کرده‌اند تا اینکه آنها را از حق کور گردانیده‌است.
و کسانی‌که به راه حق، و پیروی از آنچه رسول صلی الله علیه وسلم آورده است هدایت یافته‌اند، پروردگارشان بر هدایت و توفیق آنها به خیر می‌افزاید، و انجام اعمالی را که سبب نجات شان از جهنم است، بر دل‌های‌شان می‌افکند.
پس آیا کافران جز این انتظار می‌کشند که قیامت به صورت ناگهانی و بدون اینکه دانشی قبلی از آن داشته باشند آنها را فراگیرد؟! حال آن‌که نشانه‌های قیامت، مانند بعثت پیامبر صلی الله علیه وسلم، و شکافته شدن ماه، نزدشان آمده است، پس وقتی‌که قیامت آنها را فرا گیرد پندگرفتن چه سودی به حال‌شان می‌رساند؟
پس - ای رسول- یقین کن که معبود برحقی جز الله نیست، و آمرزش گناهان خودت و آمرزش گناهان مردان و زنان مؤمن را از الله بخواه، و الله از فعالیت شما در روز، و آرامش شما در شب آگاه است، و ذره‌ای از آن بر او تعالی پوشیده نمی‌ماند.
و کسانی‌که به الله ایمان آورده‌اند- با امید به اینکه الله سوره‌ای که حکم قتال در آن است بر رسولش فرو فرستد- می‌گویند: چرا الله سوره‌ای که ذکر قتال در آن باشد فرو نفرستاده است، اما وقتی الله سوره‌ای مشتمل بر ذکر قتال که بیان و احکام محکمی دارد نازل می‌کند، - ای رسول- منافقانی را که دل‌های‌شان گرفتار شک و تردید است می‌بینی مانند کسی‌که از ترس و وحشت زیاد بیهوش شده باشد به‌سوی تو می‌نگرند، پس الله به آنها وعده داد که به‌سبب رویگردانی و ترس آنها از قتال، عذاب‌شان به دنبال‌شان است و به آنها نزدیک شده است.
اینکه از فرمان الله اطاعت کنند و سخنی نیکو و پسندیده بزنند برای‌شان بهتر است، و چون قتال فرض و جدی شود، اگر در ایمان و طاعت خویش برای الله با او تعالی راست باشند از نفاق و نافرمانی اوامر الله برای‌شان بهتر است.
و اگر از ایمان به الله و طاعت او بازگردید با کفر و گناهان در روی زمین فساد برپا خواهید کرد، و پیوندهای خویشاوندی را خواهید گسست؛ چنان‌که در جاهلیت این حالت را داشتید.
اینها که به برپایی فساد در زمین و گسستن پیوندهای خویشاوندی متصف هستند همان کسانی‌اند که الله آنها را از رحمت خویش دور ساخته، و گوش‌های‌شان را از شنیدن حق، آن‌گونه که منجر به پذیرش و فرمان‌برداری شود کر کرده، و چشمان‌شان را از دیدن حق آن‌گونه که پند گرفته شود کور ساخته است.
پس آیا این رویگردانان در قرآن تدبر نمی‌کنند و در آنچه در آن آمده است نمی‌اندیشند؟! زیرا اگر در آن می‌اندیشیدند به‌طور قطع آنها را به تمام خیرها راهنمایی می‌کرد، و از هر شری دور می‌ساخت. یا بر دل‌های شان قفل‌هایی قرار دارد که محکم بسته شده است، و هیچ اندرزی به آنها نمی‌رسد، و هیچ تذکری به آنها نفع نمی‌رساند؟!
قطعاً کسانی‌که پس از اینکه حجت بر آنها اقامه شد، و راستگویی پیامبر صلی الله علیه وسلم برای‌شان آشکار گردید، از ایمان خویش به کفر و نفاق بازگشته‌اند، خود شیطان کفر و نفاق را برای‌شان آراسته و آسان کرده است، و به آرزوهای دور و دراز امید داده است.
این گمراهی آنها بدان سبب است که به مشرکانی که وحی را که الله بر رسولش فرو فرستاده، نمی‌پسندیدند پنهانی گفتند: در برخی کارها مانند بازداشتن از قتال از شما اطاعت خواهیم کرد. و الله از آنچه که پنهان و آنچه که آشکار می‌کنند آگاه است، و ذره‌ای از آن بر او پوشیده نمی‌ماند، و هرچه از آن را بخواهد برای رسولش صلی الله علیه وسلم آشکار می‌سازد.
پس عذاب و حالت بد و هولناک آنها را وقتی فرشتگان مامور قبض روح، ارواح‌شان را می‌ستادند، و با میله‌های آهنی بر صورت‌ها و پشت‌های‌شان می‌زنند، چگونه می‌بینی؟
این عذاب به آن سبب است که تمام کفر و نفاق و دشمنی با الله و رسولش را که مورد خشم او تعالی است پیروی کردند، و نسبت به ایمان به الله و پیروی رسولش، که آنها را به الله نزدیک می‌سازد، و رضایت او تعالی را برای‌شان به دنبال دارد بی‌میل بودند. پس اعمال‌شان را تباه کرد.
آیا منافقان مردد و دودل می‌پندارند که الله هرگز کینه‌های‌شان را خارج و آشکار نخواهد کرد؟! به‌طور قطع کینه‌های‌شان را با آزمایش‌های دشوار درمی‌آورد، تا راستگو در ایمان از دروغگو آشکار شود، و مؤمن مشخص، و منافق رسوا گردد.
و - ای رسول- اگر بخواهیم منافقان را به تو بشناسانیم به‌طور قطع این کار را خواهیم کرد، آن‌گاه آنها را با نشانه‌های‌شان می‌شناسی، و به‌زودی آنها را از روش سخن‌گفتن‌شان خواهی شناخت، و الله از اعمال شما آگاه است، و ذره‌ای از اعمال‌تان بر او پوشیده نمی‌ماند، و به‌زودی شما را در قبال آن جزا خواهد داد.
و - ای مؤمنان- به‌طور قطع شما را با جهاد و پیکار با دشمنان و قتل می‌آزماییم تا از میان شما مجاهدان در راه الله، و شکیبایان در پیکار با دشمنانش را مشخص کنیم، و شما را می‌آزماییم تا از میان شما راستگو و دروغگو را مشخص کنیم.
به‌راستی کسانی‌که به الله و رسولش کفر ورزیدند، و هم خودشان و هم دیگران را از دین الله بازداشتند، و با رسولش پس از اینکه مشخص شد پیامبر است مخالفت و دشمنی کردند- هرگز به الله زیان نخواهند رساند، بلکه فقط به خودشان زیان می‌رسانند، و به‌زودی الله اعمال‌شان را تباه خواهد ساخت.
ای کسانی‌که به الله ایمان آورده‌اید، و به احکامش عمل کرده‌اید، از الله و رسولش اطاعت کنید یعنی امرشان را اجرا، و از نهیشان اجتناب کنید، و اعمال‌تان را با کفر و ریا تباه نسازید.
همانا کسانی‌که به الله کفر ورزیده‌اند، و خودشان و مردم را از دین الله گمراه کرده‌اند، سپس قبل از توبه بر کفرشان مردند- الله هرگز گناهان‌شان را نمی‌پوشاند و از آنها نمی‌گذرد، بلکه به‌زودی آنها را در قبال گناهان‌شان مؤاخذه و آنها را وارد جهنم می‌کند که برای همیشه در آن می‌مانند.
پس - ای مؤمنان- در رویارویی با دشمن‌تان سست نشوید، و قبل از اینکه آنها شما را به صلح دعوت کنند آنها را به صلح دعوت نکنید، درحالی‌که شما بر آنها غالب و چیره هستید، و یاری و پیروزی الله همراه شماست، و هرگز ذره‌ای از پاداش اعمال‌تان نمی‌کاهد، بلکه به لطف و بخشش خویش برای‌تان می‌افزاید.
زندگی دنیا بازی و سرگرمی‌ای بیش نیست، پس هیچ عاقلی نباید با آن از عمل برای آخرت بازمانَد، و اگر به الله و رسولش ایمان آورید، و از الله با اجرای اوامر و اجتناب از نواهی‌اش بترسید، الله پاداش اعمال‌تان را کامل و بدون هیچ کاستنی به شما می‌دهد، و تمام اموال‌تان را از شما نمی‌خواهد، بلکه فقط زکات واجب را از شما می‌خواهد.
اگر تمام اموال‌تان را از شما بخواهد و در طلب آن از شما اصرار ورزد، در آنها بخل می‌ورزید، و باعث بروز نپسندیدن انفاق در راه او که در دل دارید می‌شود، اما چون با شما مهربان است این امر را از شما نخواسته است.
بدانید شما به انفاق بخشی از اموال‌تان در راه الله دعوت می‌شوید، و انفاق تمام اموال‌تان را از شما نمی‌خواهد. اما برخی از شما از انفاق خواسته‌شده بخل می‌ورزند، و هرکس از انفاق بخشی از مالش در راه الله بخل ورزد، در واقع فقط به زیان خودش بخل می‌ورزد؛ چون خودش را از پاداش انفاق محروم می‌کند، و الله ذات بی‌نیازی است که به انفاق شما نیازی ندارد، و شما هستید که به او نیازمندید، و اگر از اسلام به کفر بازگردید شما را نابود می‌کند، و مردم دیگری را به جای شما می‌آورد، که مانند شما نخواهند بود، بلکه فرمان‌بردار او هستند.