ﮰ
surah.translation
.
ﰡ
ﭬ
ﰀ
سهرنجی سهرهتای سوورهتی (البقرة) بده.
ﭮﭯ
ﰁ
سوێند بهو قورئانهی که ههموو فهرمانێکی له شوێنی خۆیایهتی...
بهڕاستی تۆ ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) له فرستاده و پێغهمبهرانیت...
لهسهر ڕێگهو ڕێبازێکی ڕاست و دروستیت.
ئهم قورئانه لهلایهن زاتێکی خاوهن دهسهڵات و میهرهبانهوه دابهزیووه و ڕهوانه کراوه...
بۆ ئهوهی گهل و هۆزێکی پێ بێدار بکهیتهوه که باوو باپیرانیان بێدار نهکراونهتهوهو بێ ئاگایی و نهشارهزایی ماونهتهوه.
سوێند به خوا به ڕاستی بڕیاری خوا هاته دی لهسهر زۆربهیان که دۆزهخ پڕ دهکهین لێیان، لهبهر ئهوه ئیمان و باوهڕ ناهێنن (بههۆی سهرسهختی و گوێ نهگرتنیانهوه).
بهڕاستی ههر دهڵێیت ئێمه کۆت و زنجیرمان کردۆته گهردنیان و له ژێر چهناگهیان توندکراوه و به ناچاری سهریان بهرز ڕاگیراوه و ئهم لاولایان پێناکرێت و بهرپێی خۆیان نابینن.
ههروهها بهربهستمان له بهردهمیانهوه و له پشتیانهوه داناوه، پهردهشمان هێناوه بهسهر چاویاندا (مهبهست ئهو بهربهستانهشه که له دهروونیاندا ههیه و نایهڵێت ڕێگهی ڕاست بدۆزنهوه) ئیتر ئهوانه حهق و ڕاستی نابینن.
ئهوانه چونیه که بۆیان، بێداریان بکهیتهوه یان بێداریان نهکهیتهوه، ههر باوهڕ ناهێنن.
بێگومان تۆ تهنها دهتوانیت ئهوانه بێدار بکهیتهوه که شوێنی قورئان و بهرنامهی خوا کهوتوون، له پهنهانیشدا له خوا دهترسن، بهو هۆیهوه مژدهی لێخۆشبوون و پاداشتی بایهخدار و بهنرخ بده بهو جۆره کهسانه.
بێگومان ههر ئێمه مردووهکان زیندوو دهکهینهوه، ههرچی کردوویانه و دهیکهن تۆماری دهکهین لهگهڵ ئاسهوارهکانیشیاندا، ههموو شتێکمان له کتێبێکی ئاشكرادا (تۆمارگهی تایبهتدا) بهوردی تۆمار و ئامارکردووه.
نموونهیان بۆ بهێنهرهوه به خهڵكی شاری (انطاکیة) کاتێک دهستهیهک پێغهمبهریان بۆ هات.
سهرهتا دووانمان بۆ ڕهوانه کردن، کهچی بروایان پێنهکردن، ئێمهش سێههمێکمان بۆ پشتگیریان ڕهوانه کرد، ههموویان وتیان: ئێمه بێگومان بۆ لای ئێوه لهلایهن پهروهردگارهوه ڕهوانه کراوین.
خهڵکهکه وتیان: ئێوه تهنها ئادهمیزادێکن وهکو ئێمه، خوای میهرهبانیش هیچ شتێکی ڕهوانه نهکردووه، ئێوه ههر درۆ دهکهن.
پێغهمبهرهکان وتیان: پهروهردگارمان خۆی چاک دهزانێت ئێمه بهڕاستی بۆ لای ئێوه ڕهوانه کراوین به پێغهمبهرایهتی.
تهنها ئهوهشمان لهسهره که به ڕوون و ئاشکرا پهیمانی خواتان پێ ڕابگهیهنین.
خهڵکهکه وتیان: ئێمه به ڕاستی بههاتنتان تووشی نهگبهتی بووین، سوێند به خوا ئهگهر واز نههێنن و کۆڵ نهدهن، بهرد بارانتان دهکهین و له لایهن ئێمهوه توشی ئازارێکی به ئێش دهبن.
پێغهمبهرهکان وتیان: ئێوه نهگبهتی و شوومیتان لهگهڵ خۆتاندایه (بههۆی بێ باوهڕیتانهوه)، ئایا ئهگهر ئامۆژگاری و یاداوهری بکرێن ئهوه دهبێته نهگبهتی و شووم بۆتان؟! نهخێر، وانییه، ئێوه ههر خۆتان قهوم و هۆزێکی سهرهڕۆن و له گوناهدا ڕۆچوون بۆیه شووم و نهگبهتی یهخهی گرتوون.
ئهوسا لهوپهڕی شارهوه پیاوێکی ئیماندار بهپهله، به گورج و گۆڵی هات و وتی: ئهی قهوم و هۆزم ئهم پێغهمبهرانه ڕاست دهکهن، ئهم فرستادانه ڕاست دهڵێن شوێنیان بکهون، بڕوایان پێ بکهن، ئیمانیان پێ بهێنن...
شوێنی ئهو کهسانه بکهون که پاداشت و کرێتان لێ داوا ناکهن، ئهوانه هیدایهت دراون و لهسهر بهرنامهیهکی ڕاست و دروستن.
دیاره خهڵکهکه کردویانه به گاڵه، بۆیه پیاو چاکهکه وتوویهتی: جا ئهوه بۆچی من ئهو زاته نهپهرستم که بهدی هێناوم، ئێوهش خهڵکینه ههر بۆ لای ئهو دهبرێنهوه.
ئایا ڕهوایه له جیاتی خوا چهند پهرستراوێکی تر بۆ خۆم بڕیار بدهم که هیچیان بهدهست نیه خۆ ئهگهر خوای میهرهبان بیهوێت تووشی ناخۆشیهکهم بکات، تکاو پاڕانهوهی ئهو پهرستراوانه هیچ سوودێکم پێ ناگهیهنن و فریام ناکهون و ڕزگارم ناکهن.
بێگومان من ئهگهر شتی وا بکهم، ئهو کاته من له گومڕاییهکی ئاشكرا دهبم.
به ڕاستی من بڕیارم داوه که ئیمان به پهروهردگارتان بهێنم، با چاک گوێتان لی بێت.
(دیاره، خوانهناسان پهلاماریان داوه و شههیدیان کردووه) بۆیه پێی وتراوه: فهرموو بۆ ناو بهههشت، لهوێشهوه ههر دڵسۆزانه وتویهتی: خۆزگه قهومهکهم بیازنانیایه سهرئهنجامی ئیمان چۆنه و کهوتومهته ناو چ ناز و نیعمهتێکهوه.
بههۆی ئهوهوه که پهروهردگارم لێم خۆشبووه و خستمیه ڕیزی ڕێزلێگیراوانهوه.
خوا دهفهرمێت: وهنهبێت هیچ لهشکرێکمان له ئاسمانهوه ناردبێته خوارهوه بۆ سهر هۆزهکهی دوای شههیدکردنی، وهنهبێت هیچ لهشکرێکمان ڕهوانه کردبێت بۆ لهناوبردنیان.
بهڵکو تهنها یهک دهنگی گهورهو شریخهیهکی بههێز نهبێت هیچی تر نهبوو، جا ئهوان دهستبه جێ مردن خامۆش بوون.
پهشیمانی و داخ و ناڵه دابارێته سهر ئهو بهندانه، هیچ پێغهمبهرێکیان بۆ نایهت که ئهوان گاڵتهی پێنهکهن.
ئائه ئهوه سهرنجیان نهداوه چهندهها هۆزی پێش ئهمانمان لهناو بردووه، خۆ ههرگیز ناگهرێنهوه نهویان و ناگهرێنهوه بۆ دنیا.
کهسیان نی یه لهو لهناو براوانه که لای ئێمه به کۆمهڵ ئامادهی لێپرسینهوه نهکرێن.
له بهڵگهو نیشانهی ئاشکرای خوا بۆ ئهو خهڵکه: زهوی مردووه که بههۆی ئاوی بارانهوه زیندووی دهکهینهوه، دانهوێڵه لێ پهیدا دهکرین که لێی دهخۆن.
ههروهها جۆرهها باخاتی لێ بهرههم دههێنین، له دارخورما و چهند جۆری ترێ، ههروهها چهندهها کانیاویشمان تیایدا ههڵقوڵاندووه....
بۆ ئهوهی له بهرووبومهکهی بخۆن، لهوهش که بهدهستی خۆیان لهو بهرو بوومانه دروستی دهکهن (وهکو دۆشاو و سرکه و شهربهت و... ههروهها جێگهی تێڕامانه که: ئادهمیزاد ورد بێتهوه له دانه دانهی ئهو بهروبوومانه، چۆن پێچراونهتهوه، قهبارهیان، ڕهنگیان، بۆنیان، تامیان.... هتد) ئایا له بهرامبهر ئهو ههموو نازو نیعمهتانهوه سوپاسگوزاری ناکهن؟!
پاکی و بێگهردی بۆ ئهو زاتهی ههر ههموو بهدیهێنراوهکانی بهجووت دروست کردووه لهوهی له زهویدا دهڕۆیت، له خۆیشیان، لهو شتانهش که نایزانن (له سهردهمی عیلم و زانستیدا ڕوون بۆتهوه: که ههموو بهدیهێنراوان_مادی و مهعنهوی_جووتن).
ههروهها بهڵگهو نیشانهیهکی ئاشکرای تر بۆیان، شهوه، که پۆشاکی ڕووناکی ڕۆژی لهبهر دادهماڵین، بهو هۆیهوه دنیایان لێ تاریك دهبێت.
خۆریش له گهردش و سوڕانهوهی خۆیدا بهردهوامه و بهرهو سرهوت دهچێت، یاخود به دهوری چهقی خۆیدا دهسوڕێتهوه، بێگومان ئهوه توانای زاتێکی باڵادهست و زانا دهردهخات (که ههموو شتێکی به ڕێکوپێکی دروست کردووه).
ههروهها کات و شوێنی ههڵهاتنی مانگیشمان دیاری کردووه (ههر شهوێك لهکاتێکی دیاریکراو و شوێنێکی دیاریکراودا ههڵدێت، ڕادهی ئهو ڕوناکیهش که دهکهوێته سهری جیاوازه، ههتا (سهرئهنجام ههموو مانگێك له ڕواڵهتدا) وهك چیلکهیهکی وشکی باریك دهنوێنێت.
نه خۆر بۆی ههیه به مانگ بگات (له هێڵ و ڕێڕهوی خۆی دهربچێت)، نه شهویش پێش ڕۆژ دهکهوێت، بهڵکو ههریهکهیان له خولگهی تایبهتی خۆیاندا مهله دهکهن و به ئاسانی دهسوڕێنهوه.
بهڵگه و نیشانهیهکی تر له هێزو دهسهڵاتمان بۆیان، ئهوهیه که بهڕاستی ئێمه نهوهکانیانمان له کهشتیهکهدا ههڵگرت (مهبهست کهشتی-نوح- ه که به باپیره گهورهی دووههمی ئادهمیزاد دهدرێته قهڵهم).
ههروهها کهشتی و هۆکاری تری هاتوچۆی له وێنهی ئهو بۆ سازاندوون، (که هۆکارهکانی گواستنهی ئاسمانی و زهمینی و دهریایی دهگرێتهوه، چونکه ههر خوا بهدیهێنهری ئادهمیزاد و ماده خاو و سوتهمهنی و... هتد
خۆ ئهگهر بمانهوێت نوقمیان دهکهین، ئهو کاته کهس نی یه بێت به هاواریانهوه و ڕزگاریش ناکرێن له مردن.....
مهگهر ڕهحمهت و میهرهبانی ئێمه مۆڵهتیان بدات تا ماوهیهکی دیاریکراو بههره له ژیان وهربگرن.
کاتێکیش بهبێ باوهڕان بوترێت: خۆتان لهو سزایه بپارێزن که بهسهر گهلانی پێشوودا هات، ههروهها له سزای داهاتووتان، بۆ ئهوهی ڕهحمتان پێ بکرێت، (کهچی ههر باکیان نیه).
هیچ ئایهت و بهڵگه و نیشانهیهکیان له ئایهت و بهڵگهکانی پهروهردگاریان بۆ نایهت که پشتی تێ نهکهن و ڕووی لێ وهرنهگێڕن.
کاتێکیش پێیان بوترێت ببهخشن لهوهی که خوا پێی بهخشیون، ئهوانهی بێ باوهڕ بوون بهوانه دهڵێن که باوهڕیان هێناوه: ئایا ئێمه خواردن بدهین به کهسێك ئهگهر خوا بیوستایه خۆراکی پێ دهبهخشی؟ ئێوه ههر له گومڕایی و سهرلێشێواوییهکی ئاشکرادا گیرتان خواردووه!!
بێ باوهڕان: به گومانهوه ڕوو بهئیمانداران دهڵێن: باشه، ئهگهر قیامهت و لێ پرسینهوه ڕاسته، کهی ئهو کاته دێت ئهگهر ڕاست دهکهن؟!
ئهوانه تهنها چاوهڕێی یهك شریخه و دهنگێکی زۆر گهورهی سامناك نهبێت چاوهڕێی هیچی تر ناکهن، که ههموویان دهپێچێتهوه (کۆتایی به ژیانیان دههێنێت) لهکاتێکدا که سهرگهرمی کاروباری دنیای خۆیانن، سهرگهرمی کێشه و بهربهرهکانێی ناحهقن.
ئهوسا ئیتر نه دهتوانن ڕاسپاردهیهك بگهیهنن، نه دهتوانن بگهڕێنهوه بۆ ناو ماڵ و منداڵیان (چونکه ههموویان لهناوچوون، ههموویان خامۆش بوون).
پاشان ههر که فوو دهکرێت به- صور- دا، دهستبهجێ خێرا ههموویان له گۆڕهکانیان له توێی خاکهوه بهپهله دێنه دهرهوه بۆ لای پهروهردگاریان (کهس ناتوانێت سهرپێچی بکات، یان خۆی بدزێتهوه).
به سهرسامیهکی زۆرهوه دهڵێن: ئهی هاوار ئهوه کێ ئێمهی زیندوو کردهوه؟ کێ ئێمهی له شوێنی ڕاکشانمان له گۆڕهکانمان دهرهێنا؟ (ئهوسا ئیمانداران، یان فریشتهکان یان خوای گهوره خۆی دهفهرموێت): ئائهمه بهڵێنی خوای میهرهبانه و پێغهمبهرانیش له ههوڵدانی ئهو ڕۆژه ڕاستیان کردووه.
لهوماوهیهدا هیچ ڕوونادات جگهله دهنگێکی گهورهی کوتوپڕ نهبێت، جادهستبهجێ ههموویان لای ئێمه ئامادهکراون.
ئینجا ئهم جاره دهدرێت: ئهمڕۆ هیچ کهس ستهمی لێ ناکرێت بههیچ شێوهیهك، خهڵکینه دڵنیابن که: تهنها پاداشتی کارێك دهدرێنهوه که دهتانکرد.
بهڕاستی ئهمڕۆ بهههشتیهکان لهناو خۆشی و شادی و کامهرانیهکی بێ وێنهدا سهرگهرمن.
خۆیان و هاوسهرانیان له ژێر سێبهری درهختی جوان و چڕو پڕدا لهسهر کورسی و قهنهفه ڕازاوهکان شانیان داداوه.
میوههاتی زۆرو جۆراو جۆریان لهوێدا پێشکهش دهکرێت، ههروهها ههرچی داوای بکهن و حهزی لێ بکهن دهستبهجێ ئامادهیه (له خواردن و خواردنهوه، له جل و بهرگی جوان، له جێگهو ڕێگهی خۆش، له هۆکاری هاتوچۆ، له ههزاران نازو نیعمهتی بێشومار).
هاوڕێ لهگهڵ سڵاو ڕێزدا لهلایهن پهروهردگاری میهرهبان و دلۆڤانهوه.
لهولاشهوه یاخیهکان پێیان دهوترێت: ئادهی تاوانبارو گوناهکاران، جیاببنهوه.
ئهوسا خوای گهوره گلهیی له یاخیهکانی نهوهی ئادهم دهکات و دهفهرموێت: ئهی نهوهی ئادهم، مهگهر من پێم ڕانهگهیاندن که شهیتان نهپهرستن، چونکه ئهو بهڕاستی دوژمنی ئاشکراتانه.
بهڵکو تهنها من بپهرستن که ههر ئهمهیه ڕێگهو ڕێبازی ڕاست و دروست.
بێگومان شهیتان خهڵکێکی زۆری له ئێوه گومڕا کرد، جا ئایا بۆچی ژیر نهبوون.
ئهمه ئهو دۆزهخهیه که جاران پێی دهترسێنران.
دهبێت ئهمڕۆ بگهیهنرێنه ناوی له سهرئهنجامی بێ باوهڕیتاندا و ببرژێن تیایدا بههۆی ئهوهی که باوهڕتان پێی نهبوو.
ئهمڕۆ مۆر دهنێن به دهمیاندا و قسهیان بۆ ناکرێت، بهڵکو دهستیان قسهمان بۆ دهکات، قاچیشیان شایهتی دهدات بهو کارو کردهوانه که ئهنجامیان دهدا (دهربارهی ئهو تاوانانهی که ئهنجامیان داوه، کاتێك شریتی کاسێت و ڤیدیۆ و سی دی و دیسك قسهمان بۆ دهکهن باوهڕ بوون بهقسهکردنی دهست و قاچ و... هتد، ئاسانه).
خوا نهناسان بۆ بیرێك ناکهنهوه خۆ ئهگهر بمانهوێت چاویان کوێر دهکهین و شوێنهواری نایهڵین، ئهو کاته ئهگهر بیانهوێت به ڕێگاکهدا بڕۆن، چۆن دهتوانن ڕێگهکه ببینن و پێشبڕکێ بکهن؟!
یاخود ئهگهر بمانهوێت ههر له جێگهی خۆیان (لهو جێگهدا که تاوانی تێدا ئهنجام دهدهن) گۆج و ئیفلیجیان دهکهین، یان ڕووخساریان دهخهینه شێوهی ئاژهڵ و جانهوهرهوه، ئهوسا ئیتر ناتوانن نه بهرهو پێش بچن، نه بگهڕێنهوه دواوه.
خۆ ئاشکرایه ئهوهی تهمهنی درێژی پێ ببهخشین. جوانی و ڕواڵهتی بۆ ناهێڵین، جا ئایا بۆ ژیریان ناخهنه کار؟!
(دیاره خوا نهناسان ئایاتهکانی قورئانیان به شیعر داوهته قهڵهم و پێغهمبهریش صلی الله علیه وسلم به شاعیر، بۆیه دهفهرموێت): وهنهبێت شیعرمان فێر کردبێت، شیعر وتنیش لهو قهدهغهیه، ئهوهی که فێرمان کردووه تهنها یادخهرهوهو قورئانێکی ئاشکراو ڕوونه.
ئهم قورئانه بۆ ئهوهیه ئهو کهسانه بێداربکاتهوه که زیندوون (دڵ و عهقڵیان زیندوو هۆشیاره) تا بڕیاری خوا لهسهر کافران جێبهجێ بکرێت (بڕیاری سهرگهردانی دنیا و سزای قیامهت، ئهگهر باوهڕی پێ نهکهن).
باشه ئهو خهڵکه سهرنجیان نهداوه که بهڕاستی به دهسهڵاتی خۆمان ماڵاتمان بۆ درووست کردوون و ئهوان بوون بهخاوهنی؟
ئینجا ئهو ماڵاتهمان ڕام هێناوه بۆیان، ههندێکی بۆ سواری بهکار دههێنن، له گۆشتی ههندێکیشیان دهخۆن.
ههروهها سوود و قازانجی زۆریان لێ دهبینن (جگه لهوانهی باسکرا، بۆ زهوی کێڵان و ئاو هێنان،...) شیرهکهی دهخۆن (جۆرهها خۆراکی تری لێ دروست دهکهن) جا ئایا ئهوه بۆ سوپاسی خوای بهخشنده ناکهن لهسهری؟!
سهرهڕای ئهم ههموو نازو نیعمهته ئاشکرایه، نهفامان: له جیاتی خواپهرستیی، بت و شتی تر دهپهرستن و بۆ ئهوهی له تهنگانهدا کۆمهکی بکرێنو سهربخرێن.
بهڵام ناتوانن سهریان بخهن بهڵکو ههر ئهمان بوونهته سهرباز و پاسهوان بۆ بتهکان و ههمیشه له خزمهتیاندا ئاماده کراون.
ئهی محمد صلی الله علیه وسلم قسه و گوفتاری ئهوانه غهمبارت نهکات، چونکه بهڕاستی ئێمه ئاگاداری ئهوهین که دهیشارنهوه و ئهوهش ئاشکرای دهکهن.
ئایا ئادهمیزاد سهرنجی نهداوه که: ئێمه بێگومان دروستمان کردووه له نوتفهیهك، کهچی خێرا بووهته دوژمنێکی ئاشکراو دژایهتیمان دهکات؟!
نموونهی لاوازیی وبێ دهسهڵاتی بۆ ئێمه هێناوهتهوه و بهدیهاتنی خۆی لهبیر کردووه، دهیوت: کێ ئهم ئێسکانه زیندوو دهکاتهوه له کاتێکدا که ڕزیوو و پروکاون؟!
پێیان بڵێ: ئهو زاتهی که یهکهمجار دروستی کرد، ههر ئهویش زیندووی دهکاتهوه، ئهو بهههموو دروستکراوێک زاناو ئاگایه (دروستکردن و دروستکردنهوهی ههموو شتێکی لا ئاسانه)....
ئهو زاتهی که له درهختی سهوز ئاگرتان بۆ بهدی دههێنێت، ئیتر ئێوه دایدهگرسێنن.
ئایا ئهو زاتهی که ئاسمانهکان و زهوی دروست کردووه ناتوانێت دووباره وهک خۆیان دروستیان بکاتهوه؟! بهڵێ (زۆر چاک دهتوانێت چونکه ئهو زاته له دروستکردن و داهێناندا به توانا و زانایه.
بێگومان ههر کاتێک فهرمانی خوا دهرچوو، ویستی شتێک جێبهجێ بکات و بیهێنێته دی، پێی دهڵێت ببه، ئهویش دهستبهجێ و بێ دواکهوتن پێش دێت و ئهنجام دهدرێت و دروست دهبێت.
پاکی و بێگهردی بۆ ئهو زاتهی جڵهوی ههموو شتێکی بهدهسته، ههر بۆ لای ئهویش دهبرێنهوه.