ﯔ
surah.translation
.
من تأليف:
فريق عمل اللغة الفارسية بموقع دار الإسلام
.
ﰡ
نزول این کتاب، از سوی الله شکست‌ناپذیرِ حکیم است.
این کتاب را بهحق بر تو نازل کردیم؛ پس الله را با خلوص اعتقاد عبادت کن.
آگاه باشید که دین خالص [و خالی از شرک]، از آنِ الله است و افرادى كه غیر الله را [دوست و] كارساز خود انتخاب كردهاند [پندارشان این است كه:] «آنها را فقط به این دلیل عبادت میکنیم كه ما را به الله نزدیک گردانند [و منزلتمان را بیشتر کنند]. الله در مواردی که با هم اختلاف دارند میان آنان [و موحدانِ راستین] داورى خواهد كرد. بی‌تردید، الله كسى را كه دروغگوی ناسپاس باشد، هدایت نخواهد كرد.
اگر الله مىخواست فرزندى برگزیند، از میان آفریدگان خود هرچه مىخواست برمى‌گزید. او تعالی [از این نسبتها] منزه است، و اوست الله یگانۀ پیروزمند.
آسمانها و زمین را بهحق [و با هدف] آفرید. شب را بر روز مىگسترانَد و روز را بر شب؛ و خورشید و ماه را در خدمت [شما] گماشت که هر یک تا سرآمدِ معیّنى در حرکت است. آگاه باشید! او شکست‌ناپذیرِ آمرزگار است.
او شما را از یک تن آفرید، آنگاه همسرش را نیز از وی پدید آورد؛ و براى [استفادۀ] شما، هشت نوع از چهارپایان [= نر و مادۀ شتر، گاو، گوسفند و بز] را آفرید. شما را در شكم مادرتان طى مراحل مختلف در نهانگاههای سه‌گانه [پردۀ مَشیمه، رحِم و شكم] مىآفریند. این است الله، پروردگار شما كه فرمانروایى، خاص اوست. معبودى [بهحق] جز او نیست؛ پس چگونه به بیراهه می‌روید؟
اگر ناسپاسی کنید، [بدانید که] الله از شما بی‌نیاز است و هرگز ناسپاسیِ بندگانش را نمی‌پسندد؛ و اگر شکر او را به جای آورید، این کار را برایتان می‌پسندد؛ و هیچ گناهکاری، بارِ گناه دیگری را بر دوش نمی‌کشد؛ بازگشتتان به سوی پروردگارتان است؛ آنگاه او شما را از آنچه انجام می‌دادید، آگاه می‌کند. یقیناً او از رازِ دلها آگاه است.
هر گاه انسان دچار [رنج و] زیانی می‌شود، پروردگارش را [با تضرّع و زاری] می‌خواند و به درگاهش بازمی‌گردد؛ اما هنگامی که نعمتی از جانب خود به وی می‌بخشیم، مشکلی را که قبلاً برایش دعا می‌کرد از یاد می‌بَرد و برای الله [در قدرت،] همتایانی قائل می‌شود تا [دیگران را نیز] از راه او گمراه کند. [ای پیامبر، به چنین کسی] بگو: «چند صباحی با ناسپاسی [از نعمتهای دنیا] بهره‌مند شو که قطعاً دوزخی خواهی بود».
آیا [چنین مشرکی بهتر است یا] کسی که در طول شب، در حال سجده و قیام، به عبادت مشغول است و از [عذاب] آخرت ترسان است و به رحمت پروردگارش امید دارد؟ بگو: «آیا کسانی که [حق بندگی پروردگار را] می‌دانند و کسانی که نمی‌دانند، یکسانند؟ تنها خردمندان پند می‌پذیرند».
[ای پیامبر،] بگو: «ای بندگان باایمانِ من، از پروردگارتان پروا کنید. افرادى كه نیكویى مىكنند، [علاوه بر آخرت، در این دنیا نیز] پاداش نیكو دارند. زمین الله گسترده است [پس اگر براى حفظ عقیدۀ خود دچار مشكل شدید، هجرت كنید]. قطعاً پاداش پایداران، کامل و بى‌دریغ عطا خواهد شد».
بگو: «من مأمورم با خلوصِ اعتقاد، الله را عبادت کنم،
و مأمور شدهام نخستین كسى [در این امت] باشم كه تسلیم [محض در مقابل پروردگار] است».
بگو: «اگر در برابر پروردگارم نافرمان باشم، از عذاب روز بزرگ [قیامت] مىترسم».
[ای پیامبر] بگو: «من الله را با خلوصِ اعتقاد خود عبادت میکنم؛
شما نیز غیر از الله، هر چه را می‌خواهید عبادت کنید». بگو: «زیانكاران [واقعى] كسانى هستند كه [به طمع دنیا] خود و خانواده‌هایشان را در رستاخیز به زیان انداختند. آگاه باشید كه این، همان زیان آشکار است.
بر بالای سر و زیر پایشان طبقاتى از آتش است. این است آنچه الله بندگانش را از آن مىترساند. اى بندگان من، از [نافرمانى] من پروا كنید.
بشارت براى كسانى است كه از عبادت طاغوت [= معبودان غیر الله] اجتناب ورزیدند و [توبه‌کنان] به درگاه الهی بازگشتند؛ پس [ای پیامبر،] [بهشت را] به بندگانم بشارت بده.
[همان] کسانی که سخن[های مختلف] را می‌شنوند و از بهترین آن پیروى مىكنند. آنان كسانى هستند كه الله هدایتشان کرده و خردمندند.
آیا كسى را كه فرمان مجازات بر او قطعی شده است [می‌توان هدایت نمود]؟ آیا تو مىتوانى کسی را كه در آتش است، نجات دهی؟
اما كسانى كه از [عذاب] پروردگارشان پروا دارند، برای آنان [در بهشت] غرفه‌هایی است که بر فراز آنها غرفه‌های دیگری ساخته شده [و] جویبارها از زیر آنها جاری است. این وعده را الله داده است و الله در وعده خلاف نمی‌کند.
آیا ندیده‌ای كه الله بارانى از آسمان فرستاد و آن را [به صورت] چشمههایى در زمین جاری ساخت؛ آنگاه به وسیلۀ آن، كشتزارى با رنگهای گوناگون پدید مىآورد؛ سپس پژمرده مىگردد و مىبینى كه زرد شده است؛ آنگاه آن را خُرد و خاشاک مىسازد؟ بی‌تردید، در این [دگرگونیها] پندی براى خردمندان است.
آیا كسى كه الله دلش را پذیراى اسلام كرده و از جانب پروردگارش، از نور [هدایت و بصیرت] برخوردار گشته، [همانند سختدلان است]؟ واى بر آنان که در برابرِ ذكر الله سنگدل شده‌اند! آنان در گمراهىِ آشكارند.
الله بهترین سخن را به صورت كتابى نازل كرده كه [برخی از آیاتش] همانند یكدیگر و [برخی نیز] مکرر است. كسانى كه از [مجازات] پروردگارشان بیم دارند، [با شنیدن این آیات،] مو بر تنشان راست می‌شود و سپس دل و جانشان با یاد الله آرام می‌گیرد. این هدایتِ الله است كه هر کس را بخواهد، به آن راه می‌نماید؛ و هر کس که الله او را گمراه سازد، هیچ هدایتگری نخواهد داشت.
آیا كسی كه در روز قیامت [دستانش بسته است و ناچار] با صورتش آن عذاب سخت را دفع مى‌كند، [همچون کسی است که در آسایش بهشت قرار دارد]؟ به ستمکاران [مشرک] گفته می‌شود [نتیجۀ] دستاوردتان را بچشید».
کسانی که پیش از آنان بودند نیز [آیات الله را] دروغ شمردند و از جایى كه فكر نمىكردند، عذاب دامنگیرشان شد.
الله [طعم] رسوایی و خواری را در زندگی دنیا به آنان چشاند؛ و مسلّماً عذاب آخرت بزرگ‌تر [و سخت‌تر] است. اگر مشرکان می‌دانستند [که رفتارشان چه پیامدی دارد، عبرت می‌گرفتند].
در این قرآن، از هر [گونه] مَثلى براى مردم آوردهایم؛ باشد که پند پذیرند.
قرآنى به زبان فصیح عربی و بدون هیچ گونه ابهام و انحراف [نازل كردیم]؛ باشد که [تحت تعلیماتش، از پروردگار یکتا] پروا کنند.
الله [براى مقایسۀ مشرک و موحد،] مردى را مثال می‌زند كه چند شریک دربارۀ [مالکیتِ] او پیوسته با هم اختلاف و مشاجره دارند؛ و در مقابل آن، مردى كه تحت فرمان یک نفر قرار دارد. آیا این دو نفر، [از نظرِ موقعیت] یكسانند؟ ستایش مخصوص الله است؛ ولى بیشتر آنان نمىدانند.
[ای پیامبر،] قطعاً تو خواهی مُرد و آنان [نیز] خواهند مُرد.
آنگاه [شما مردم] در روز قیامت، نزد پروردگارتان [دربارۀ مسایل مورد اختلاف،] مجادله خواهید کرد.
و كیست ستمكارتر از کسی كه به الله، دروغ نسبت می‌دهد و سخن راستی را كه به وی رسیده است، دروغ می‌شمارد؟ آیا در دوزخ، جایگاهى براى کافران نیست؟
اما کسانی که پیام راستین بیاورند [و دیگران را به پذیرش آن دعوت کنند] و خود نیز آن را تصدیق نمایند، به راستی پرهیزگارند.
هر چه بخواهند، نزد پروردگارشان دارند. پاداش نیكوكاران همین است.
تا الله، بدترین رفتارشان را از [كارنامۀ] آنان بزداید و بر اساس بهترین اعمالشان، به آنان پاداش دهد.
آیا الله براى دفاع از بنده‌اش كافى نیست؟ اما مشرکان تو را از معبودان[باطل]شان مىترسانند؛ و هر کس كه الله او را گمراه کند، هیچ هدایتگری نخواهد داشت.
و هر کس که الله او را هدایت کند، هیچ کس او را گمراه نخواهد ساخت. آیا الله شکست‌ناپذیر و انتقامگیرنده نیست؟
[ای پیامبر،] اگر از مشرکان بپرسی: «چه کسی آسمانها و زمین را آفریده است؟»، مسلماً می‌گویند: «الله». به آنان بگو: «پس به نظر شما، اگر الله ناخوشی و رنجی برایم بخواهد، آیا آنچه به جاى الله [به نیایش] مىخوانید، می‌توانند آسیب او را برطرف کنند؟ یا اگر الله رحمتى براى من بخواهد، آیا مىتوانند مانع او شوند؟» بگو: [پشتیبانیِ] الله برایم کافی است. اهل توکل، تنها بر او توكل مىكنند».
بگو: «اى قوم من، شما بر روش خود عمل کنید، من نیز [به وظایف خود] عمل مىكنم.
به زودى خواهید دانست كه كیست آنكه [در دنیا] گرفتارِ عذاب رسواگر می‌شود و [در آخرت،] عذاب پاینده بر سرش می‌بارد».
این كتاب آسمانی را براى [هدایت] مردم، بهحق بر تو نازل كردیم؛ هر کس هدایت شود، به سودِ خود اوست و هر کس گمراه گشت، به زیان خویش گمراه شده است؛ و تو [نگهبان و] کارسازشان نیستى [که آنان را به هدایت اجبار کنی].
الله جانها را در لحظۀ مرگ مى‌گیرد و [نیز] جان کسی را كه نمرده است، به هنگام خوابش [مى‌گیرد]؛ آنگاه جانهایی را كه حكم مرگ بر آنها رانده است، نگه مىدارد و جانِ دیگران را تا هنگام معین [مرگ] بازپس میفرستد. در این [امر] براى هر کس که بیندیشد، نشانه‌هایى [از قیامت] است.
آیا مشرکان غیر از الله، شفیعانی [برای خود از میان معبودان باطلشان] انتخاب کرده‌اند؟ [ای پیامبر، به آنان] بگو: «حتی اگر آنها مالک چیزی نباشند و [چیزی را] درک نکنند [باز هم آنها را به شفاعت می‌طلبید]؟»
بگو: «تمام شفاعت‌ها، فقط از آنِ الله است. فرمانروایی آسمانها و زمین [نیز] از آن اوست؛ سپس [در روز قیامت، همگی] به پیشگاهِ او بازگردانده می‌شوید».
هنگامی که الله به یکتایی [و توحید] یاد می‌شود، دلهای کسانی که به آخرت ایمان ندارند، متنفر [و بیزار] می‌گردد؛ و چون از معبودانی غیر از الله یاد شود، آنگاه است که مشرکان شادمان می‌گردند.
بگو: «بار الها، [ای] آفرینندۀ آسمانها و زمین، ای دانای نهان و آشکار، تو [به تنهایی] میان بندگانت راجع به آنچه [در دنیا] در آن اختلاف میورزیدند داوری خواهی کرد».
اگر دو برابر آنچه در زمین است، در اختیار ستمکاران [مشرک] باشد، همه را براى نجات خود از سختىِ عذابِ روز قیامت فدا مىكنند؛ [ولى پذیرفتنى نیست]؛ و اموری از جانب الله برایشان آشكار مىگردد كه تصورش را هم نمىكردند.
[در آن روز،] دستاورد زشتشان بر آنان آشكار مىشود و عذابى كه مسخره مىكردند، دامنگیرشان خواهد شد.
هر گاه انسان دچار [رنج و] زیانی شود، ما را [به نیایش] مىخواند؛ و چون از جانب خویش نعمتى به وی ارزانى داریم، می‌گوید: «فقط [لیاقت و] داناییِ خودم موجب این نعمت شده است. [نه،] بلكه این آزمایش [الهی] است؛ ولى بیشتر مردم نمىدانند.
پیشینیان آنان نیز همین سخن را گفتند؛ ولى [به هنگام عذاب،] دستاوردشان سودى به حالشان نداشت.
و [عقوبت] دستاورد زشت آنان دامنگیرشان شد. این ستمکاران [مشرک] نیز به عقوبت دستاوردشان گرفتار خواهند شد و [پروردگار متعال را] به تنگ نخواهند آورد.
آیا مشرکان نمی‌دانند که الله [نعمت و] روزی را بر هر کس که بخواهد، گسترده می‌دارد و یا تنگ می‌گیرد؟ بی‌گمان در این امر، نشانه‌هایی [از تدبیر الهی] برای مومنان است.
[ای پیامبر،] به بندگانم که [در ارتکاب به شرک و گناه] زیاده‌روی کرده‌اند، بگو: «از رحمت الهی مأیوس نباشید؛ چرا که [اگر توبه کنید،] الله همۀ گناهانتان را می‌بخشد. به راستی که او تعالی بسیار آمرزنده و مهربان است.
پیش از آنکه عذاب به سراغتان بیاید و هیچ کس نتواند یاری‌تان کند، به سوی پروردگارتان بازگردید و تسلیم [فرمانِ] او گردید.
و پیش از آنكه ناگهان ـ در حالی که غافلید ـ عذاب به سراغتان بیاید، از بهترین دستورهایى كه از جانب پروردگارتان بر شما نازل شده است، پیروى کنید.
[هم‌اکنون بر حذر باشید] تا کسی [در روز قیامت] نگوید: «ای دریغ بر من که در حقِ الله کوتاهی نمودم و [مؤمنان را] مسخره می‌کردم!»
یا [گناه خود را بر گردن تقدیر نیندازند و] نگوید: «اگر الله مرا هدایت کرده بود، قطعاً پرهیزگار بودم»
یا هنگامی که عذاب را می‌بیند، نگوید: «ای کاش بازگشتی [به دنیا] داشتم تا در زمرۀ نیکوکاران قرار می‌گرفتم».
[الله می‌فرماید:] «آری، آیات من برایت آمد و تو آنها را دروغ پنداشتی و تکبر نمودی و کفر ورزیدی».
و روز قیامت کسانی را که بر الله دروغ بسته‌اند، سیه‌روی می‌بینی. آیا در دوزخ جایگاهی برای متکبران نیست؟
الله، پرهیزگاران را با وارد کردن به مکان کامیابی‌شان، [از عذاب] نجات می‌دهد. [در بهشت،] نه رنجی به آنان می‌رسد و نه اندوهگین می‌شوند.
الله آفریدگار هر چیزی است و او تعالی بر همه چیز [نگهبان و] کارساز است.
کلید گنجینه‌های آسمانها و زمین از آنِ اوست؛ و کسانی که به آیات الهی کافر شدند، قطعاً زیانکارند.
[ای پیامبر،] بگو: «ای بی‌خبران، آیا به من فرمان می‌دهید که [معبودی] غیر از الله را عبادت کنم؟»
به تو و پیامبرانِ پیش از تو وحى شده است كه: «اگر شرک بورزى، [پاداشِ] کارهایت قطعاً بر باد خواهد رفت و زیانكار خواهى شد؛
بلکه تنها الله را عبادت کن و سپاسگزار باش».
مشرکان، الله را چنان كه سزاوار اوست، ارج ننهادند؛ حال آنکه در روز قیامت، زمین یكسره در قبضۀ اوست؛ و آسمانها به دست وی درهم‌پیچیده خواهد شد. پاک و منزه است الله؛ و از چیزهایی که با وی شریک می‌سازند، برتر است.
[در آستانۀ قیامت،] در «صور» دمیده می‌شود؛ آنگاه هر کس که در آسمانها و در زمین است، مدهوشِ مرگ خواهد شد ـ مگر كسى كه الله بخواهد؛ آنگاه بار دیگر در آن دمیده می‌شود و ناگهان [همه از مرگ] برمی‌خیزند و چشم‌به‌راه [فرمان پروردگار] هستند.
[در روز قیامت،] زمین به نورِ پروردگارش روشن خواهد شد و نامۀ [اعمال] نهاده می‌شود و پیامبران و گواهان را می‌آورند و به حق و عدالت میان مردم داوری می‌شود و هرگز به آنان ستم نخواهد شد.
و جزای عملکردِ هر کس، به تمام و کمال داده می‌شود؛ و الله نسبت به اعمالشان دانا‌تر است.
کافران گروه‌گروه به سوى دوزخ رانده مىشوند. همین كه به آنجا می‌رسند، درهایش گشوده می‌گردد و نگهبانانش می‌گویند: «آیا پیامبرانی از میان خود شما به سراغتان نیامدند كه آیات پروردگارتان را برای شما مىخواندند و دربارۀ دیدار این روز هشدار مىدادند؟ آنان [در پاسخ] مى‌گویند: آری؛ ولى [ما آنان را انکار كردیم و] فرمان مجازات، سزاى کافران است».
[به آنان] گفته مىشود: «از درهاى دوزخ وارد شوید و جاودانه در آن به سر بَرید؛ و [به راستى] جایگاه متكبران، چه بد [جایگاهى] است!»
و كسانى كه از پروردگارشان پروا داشتند، گروه‌گروه به سوى بهشت هدایت مىشوند؛ همین كه به آنجا می‌رسند ـ در حالی كه درهاى بهشت گشوده شده است ـ [با عزت و احترام وارد می‌شوند] و نگهبانان آنجا می‌گویند: «سلام بر شما. خوش آمدید. جاودانه به بهشت درآیید».
بهشتیان مى‌گویند: «ستایش و سپاس مخصوص الله است كه وعدۀ خویش را در مورد ما تحقق بخشید و سرزمین [بهشت] را به ما میراث داد كه در هر جاى آن بخواهیم، منزل می‌گیریم؛ و [به راستى] پاداش اهل عمل، چه نیكوست!»
[در آن روز،] فرشتگان را خواهی دید كه پیرامون عرش حلقه زدهاند و پروردگارشان را به پاکی می‌ستایند؛ و به حق و عدالت میان مردم داورى خواهد شد و گفته مىشود: «ستایش و سپاس، مخصوص الله - پروردگار جهانیان- است».