ﮛ
ترجمة معاني سورة الحجر
باللغة الكردية من كتاب Burhan Muhammad - Kurdish translation
.
ﰡ
سهرنجی سهرهتای سورهتی (البقرة) بده، ئهو ئایهتانهی لهم سوورهتهدا هاتووه چهند ئایهتێکی ئهو قورئانه ڕوون و ئاشکرایهیه.
ئهوانهی که بێ باوهڕ بوون (له ئایندهیهکی نزیکدا) ئاواتهخواز دهبن که خۆزگه موسڵمان بوونایه، خۆزگه ئیماندار بوونایه.
(ئهی محمد صلی الله علیه وسلم، ئهی ئیماندار) جارێ وازیان لێبهێنه با بخۆن و ڕابوێرن و هیواو ئاواتیان سهر گهرم و بێ ئاگایان بکات، سهرهنجام خۆیان دهبیننهوه (چیان بهسهر دێت).
هیچ شارو شارۆچکهیهکمان وێران نهکردووه که لهو کاتهدا نامهو کتێبێکی دیاری کراوی نهبووبێت.
هیچ میللهت و گهلێك پێش کاتی دیاری کراوی لهناو بردنی خۆی ناکهوێت و (ههرگیز) دواش ناکهوێت.
(خوا نهناسان به گاڵتهوه به پێغهمبهریان صلی الله علیه وسلم) دهوت: ئهی ئهو کهسهی که قورئانت دابهزێنراوهته سهر بێگومان تۆ شێتی!!
ئهوه بۆچی فریشتهت بۆ نههێناین ئهگهر تۆ له دهستهی ڕاستگۆیانیت (تا شایهتی لهسهر ڕاستی تۆ بدهن)!
(خوای گهورهش بۆ پهرچدانهوهیان دهفهرموێت) ئێمه فریشته دانابهزێنین تهنها بۆ چهسپاندنی حهق و پشتگیری ڕاستی نهبێت، ئهو کاتهش (که دابهزین، خوانهناسان) مۆڵهت نادرێن و (لهناو دهبرێن).
بهڕاستی ههر ئێمه قورئانمان دابهزاندووهو بێگومان ههر ئێمهش پارێزگاری دهکهین و (نایهڵین دهستی خیانهتکار هیچ جۆره دهستێکی تێ بخات و ههموو ههوڵێك بۆ دهستکاری کردنی نهزۆکه).
سوێند به خوا بهڕاستی ئێمه پێغهمبهرانمان پێش تۆ ڕهوانه کردووه، بۆ سهر گهل و هۆزو میللهتانی پێشوو.
خوا نهناسان هیچ پێغهمبهرێکیان بۆ نههاتووه که گاڵتهیان پێ نهکردبێت.
ئا بهو شێوهیه ئێمه قورئان دهدهین به گوێ و دڵی تاوانباران و تاوانکاراندا (تا بهڵگه بێت لهسهریان).
له کاتێکدا باوهڕی پێ ناهێنن و ههر لهسهر بهرنامهی پێشینان دهڕۆن.
(ئهو بێ باوهڕانه) ئهگهر دهروازهیهکمان له ئاسمانهوه بۆ بکردنایهتهوه تا پیادا سهربکهون و تێپهر ببن و (نهێنی دروستکراوانی ئێمه ببینن، ههر باوهڕ ناهێنن)...
ئهوه دهیانوت: بێگومان چاوبهستمان لێکراوه، یاخود ئێمه کهسانێکی جادوو لێکراوین!!
سوێند به خوا بهڕاستی ئێمه له ئاسماندا چهند خولگهیهکی گهورهمان بهدی هێناوه بۆ ئهستێرهکان و ڕازاندوومانهتهوه بۆ ئهوانهی که به وردی تهماشای دهکهن (تا گهورهیی دهسهڵاتی پهروهردگاریان بۆ دهربکهوێت).
ههروهها پاڕاستوومانه له (پیلان و دهست درێژی) ههموو شهیتانێکی ڕهجم کراوو نهفرین لێکراو.
مهگهر شهیتانێك بهرز ببێتهوهو به ههواڵێك بزانێت و بیدزێت، ئهوسا خێرا پارچه ئاگرێکی ئاشکرای بۆ دهکشێت و تهفرو تونای دهکات.
زهویشمان ڕاخستووه، چیاو کێوهکانمان لهسهر داناوه، له ههموو جۆره ڕووهك و بهرو بوومێکمان تیایدا ڕواندووه بهشێوهیهکی ڕێك و پێك و بهئهندازهی پێویست و دیاری کراو.
لهسهر زهویشدا بژێوی ڕۆژانهمان بۆ ئێوه دابین کردووه، ههروهها بۆ ئهوانهش که ئێوه ناتوانن ڕۆزیان بۆ دابین بکهن.
هیچ شتێك نی یه (له بههرهو نازو نیعمهتهکان) که گهنجینهکانی لای ئێمه نهبێت و ئێمه نایبهخشین بهئهندازهی دیاریکراو له کاتی لهباردا نهبێت.
(یهکێك له بهخششهکانی خوا ئهوهیه) ئێمه شنهبامان ناردووه که پیتێنهری ڕووهك و دارو درهخته، ههروهها بارانمان له ئاسمانهوه باراندووهو ئێوهی پێ تێراو دهکهین (سهرهڕای کشتوکاڵ و زیندوهران) بێ ئهوهی ئێوه ئهو ئاوانهتان زهخیره کردبێت (ئێمه لهژێر زهویدا بۆمان دابین کردوون، بههۆی کانی، یاخود بیرهوه دهستتان دهکهوێت).
بهڕاستی ههر ئێمه ژیان دهبهخشین و مردنیش پێش دههێنین، سهرئهنجام ههر ئێمهش خاوهنی ههموو جیهانین.
سوێند به خوا بێگومان ئێمه ئاگادارین له پێشینانی ئێوه، ههروهها ئاگادارین له نهوهکانی داهاتوویش.
بهڕاستی پهروهردگاری تۆ ههر خۆی ههمووان کۆ دهکاتهوهو بێگومان ههر ئهو زاته داناو زانایه.
سوێند بهخوا ئێمه سهرهتا ئینسانمان له قوڕێکی وشك دروست کرد که پێشتر قوڕێکی ڕهشباوو ترشاو بوو.
پهریشمان پێشتر له ئاگرێکی بهتین دروست کرد که به وردیله کونهکاندا تێدهپهڕێت.
یادی ئهوه بکهرهوه کاتێك پهروهردگارت به فریشتهکانی وت: بهڕاستی من دروستکاری بهشهرێکم له قوڕێکی وشك که پێشتر قوڕێکی ڕهشباوو ترشاو بوو.
جا کاتێك ڕێك و پێك و تهواوم کرد، لهو ڕۆحه تایبهتیهی که من (بهدیهێنهری ئهوم)، پێمبهخشی، ئهوه ههمووتان کڕنووشی بۆ بهرن (کڕنووشی ڕێزو به فهرمانی خوا).
ئینجا فریشتهکان (فهرمانی پهروهردگاریان بهجێ هێناو) ههموویان بهگشتی کڕنووشی ڕێزیان برد.
جگه له ئیبلیس (شهیتانی گهوره) سهرپێچی کرد که لهگهڵ کڕنووش بهراندا بێت.
ئهوسا خوا فهرمووی: ئهی ئیبلیس ئهوه بۆ لهگهڵ کڕنووش بهراندا نیت؟!
شهیتان له وهڵامدا وتی: من ئهوهنده (نزم و بچوك) نهبووم کڕنووش بهرم بۆ بهشهرێك که تۆ پێشتر قوڕێکی ڕهشباوو ترشاو بووه؟!
خوا فهرمووی: (چونکه له فهرمانی من سهرپێچیت کرد، دهبێت لهم شوێنه نهمێنیت، که بهههشته یان ئاسمان) کهواته دهرچۆ لێره چونکه بهڕاستی تۆ نهفرین لێکراویت.
بهڕاستی نهفرینی خوات بهردهوام لهسهره ههتا ڕۆژی دوایی.
شهیتان وتی: پهروهردگارا، مۆڵهتم بده ههتا ئهو ڕۆژهی ههمووان زیندوو دهکرێنهوه.
خوایش فهرمووی: دهتۆ له مۆڵهتدراوانیت.
تا ڕۆژی کاته دیاریکراوو زانراوهکه (لای خوا).
ئیبلیس (به بوغرو کینهو حهسادهتهوه) وتی: پهروهردگارم، مادهم بههۆی ئهم ئینسانهوه منت سهر لێشێواو کرد، شهرت بێت له زهویدا ههموو گوناهو لادان و تاوانێکیان لاجوان و شیرین بکهم و ههر ههموویان سهر لێشێواوو سهرگهردان بکهم.
بێجگه له بهنده پوخته و دڵسۆزهکانی خۆت نهبێت (چونکه دڵیان به باوهڕ به تۆو یادی تۆ ئاوهدانه، ههوڵ و کۆششی من بۆ وێڵ کردنیان ناکامه).
خوای گهوره فهرمووی: ئا ئهوه ڕێگهو ڕێبازێکی ڕاست و دروسته ههر بۆ لای من دێت و ههر من چاودێری دهکهم.
بهڕاستی بهنده چاك و پاکهکانی من به تۆ فریو نادرێن و تۆ هیچ دهسهڵاتێکت نیه بهسهریاندا، جگه لهوانهی که شوێنت کهوتوون له سهرکهش و یاخی و سهرگهردانهکان.
بێگومان دۆزهخیش بهڵێنگای ههر ههموو ئهوانه بهگشتی.
حهوت دهروازهی گهورهی ههیه، ههر دهروازهیهکیشی چهند دهرگاو چهند بهشێکه که دهستهی دۆزهخیان، بهگوێرهی تاوان و گوناهیان ڕاپێچ دهکرێن بۆ ناوی.
(لهو لاشهوه) بهڕاستی خواناس و پارێزکاران لهناو باخهکانی بهههشت و کانیاوه سازگارهکاندان.
پێیان دهوترێت: فهرموون بچنه ناوی به سهلامهتی و سهلامتان لهسهر بێت، ژیانی پر له ئاسوودهیی تیادا بهرنه سهر.
له کاتێکدا ههرچی کینهو بوغزه له دڵ و دهروونیاندا دهرمان کێشاو ئهو بهختهوهرانه برای یهکترن و لهسهر کورسی و قهنهفه ڕازاوهکان له بهرامبهر یهکهوه دانیشتون (له بهیهکگهیشتنهوهیهکی پڕ سۆزو خۆشهویستیدا، تهماشای یهکتر دهکهن و سهلام له یهکتر دهکهن و سوپاس و ستایشی پهروهردگار دهکهن).
هیچ جۆره بێ تاقهتی و بێزاری و ناخۆشی و پهستیهك دووچاریان نابێت و هیچ کات ئهوان لهو بهههشته دهرناکرێن.
ئهی پێغهمبهر صلی الله علیه وسلم ههواڵ بده به بهندهکانم که ههر من به ڕاستی لێبووردهی میهرهبانم (بۆ باوهڕ داران).
بێگومان ههر سزاو تۆڵهی منیش، سزاو ئازارێکی زۆر به ئێشه (ئامادهم کردووه بۆ بێ باوهڕو سهرکهش و یاخیهکان).
ههروهها ههواڵیان بدهرێ دهربارهی میوانهکانی ئیبراهیم علیه السلام
کاتێك کتوپر خۆیان کرد به ماڵداو وتیان: سڵاو (ئیبراهیم دوای وهڵامدانهوهی سڵاوهکهیان) وتی: (ئێوه کێن؟) بهڕاستی ئێمه لێتان دهترسین!!.
فریشتهکان وتیان: مهترسه (ئێمه له لایهن خواوه ڕهوانه کراوین) و بێگومان ئێمه مژدهی (له دایك بوونی) کوڕێکی زۆر زانات پێ دهدهین.
ئیبراهیم وتی: ئایا مژدهم دهدهنێ له کاتێکدا که ئاوا پیری یهخهی پێگرتووم!.. جا بهچی مژدهم دهدهنێ؟!
فریشتهکان وتیان: بهڕاستی مژدهت دهدهینێ، کهواته نهکهیت لهو کهسانه بیت که نائومێدن (له بهخششهکانی خوا).
ئیبراهیم وتی: ئایا کێ نائومێد دهبێت له ڕهحمهت و بهخششهکانی پهروهردگاری، مهگهر کهسانێك که گومڕاو سهرگهردانن.
(ئینجا دوای ئهوهی دڵنیابوو لێیان) وتی: ئهی فریشته نێرراوهکان چ کارێکی گرنگتان به دهستهوهیه؟! (جگه لهم مژدهیه)
فریشتهکان وتیان: بهڕاستی ئێمه نیردراوین بۆ سهر قهوم و هۆزێکی زۆر تاوانبار.
بهڵام خانهوادهی لوط ههموویان ڕزگار دهکهین.
جگه هاوسهرهکهی، بهڕاستی بڕیارمانداوه ئهویش له ڕیزی تیاچووهکاندا بمێنێتهوه چونکه بێ باوهڕه.
ئینجا (دوای ئهوهی ئیبراهیمیان بهجێ هێشت، فریشتهکان بهرهو شارهکهی لوط ڕۆیشتن) کاتێك ئهو فرستادانه هاتنه ناو خانهوادهی لوط...
پێی وتن: (داوای لێبوردن دهکهین، جهنابتان کێن؟) بهڕاستی ئێوه کهسانێکی نهناسراون...
دوای ئهوهی فریشتهکان خۆیان پێناساند وتیان: دڵت هیچ نهکات بهڵکو ئێمه هاتووین بۆ لای تۆ بۆ ئهوهی ئهو ههڕهشانهی تۆ دهتکردو ئهو بێ ڕهوشتانه گومانیان لێدهکرد، بیهێنینه دی...
ئهمڕۆ ئیتر بۆ بهرپاکردنی ئهو ڕاستیه هاتووین و بێگومان ڕاستیش دهڵێین...
بهشێکی شهو بمێنێت خۆت و خانهوادهت دهرچن و تۆ دوایان بکهوه، با هیچ کامتان ئاوڕ نهداتهوه، بڕۆن بهرهو ئهو شوێنهی که فهرمانتان پێ دهدرێت.
ئێمه نیگامان نارد بۆ لای _لوط_ و بڕیارماندا که بهڕاستی له کاتی بهرهبهیاندا دوای ئهوانه بڕاوهو دهیاریان نهماوه.
ئهوسا خهڵکی ناپوخت و بێ ڕهوشتی ئهو شاره (زانیان به میوانه بهڕێزهکان) هاتن (بهگرمهو گاڵتهوهو) مژدهی ناپوختیان بهیهکتری دهدا!
لوط وتی: بهڕاستی ئهوانه میوانی منن و حهیای من مهبهن، شهرمهزارم مهکهن و ئابڕووم مهبهن.
له خوا بترسن و ڕیسوام مهکهن (له شهڕواڵ پیسی کۆڵ بدهن).
(شهڕواڵ پیس و ناپوختهکان) وتیان: ئایا ڕێگری ئهوهمان لێ نهکردیت که حهقی کهست نهبێت و بهرگری له کهس نهکهیت!
لوط وتی: ئا ئهوانه (ئافرهتانی شار) ههموو وهك کچی منن( ئهگهر دهتانهوێت ئهوانهتان لێ ماره دهکهم، تا ئارهزووی خۆتان له ڕێگهی دروستی خۆیهوه ئهنجام بدهن) ئهگهر ئاماده بن.
(ئهی محمد صلی الله علیه وسلم) سوێند به گیانی تۆ ئهوانه له سهرخۆشی خۆیاندا بۆ گوناه لهسهر گهردانیدا دهتلێنهوه.
جا ههر له بهرهبهیاندا دهنگه سامناکهکهو بوومهلهرزهیهك یهخهی پێگرتن.
ئینجا شارهکهمان ژێرهو ژوور کردو به سهنگگڵ بهرد بارانمان کردن.
بێگومان ئا لهو بهسهرهاتهدا بهڵگهو نیشانهی زۆر ههیه بۆ کهسانێك که پهندو ئامۆژگاری وهرگرن.
بێگومان ئهو شاره وێرانه دهکهوێته سهره ڕێیهکی بهردهوامی کاروانچیانهوه( نیشانهی خهشم و قینی خوایه له بێ ڕهوشتان، تا خهڵکی تێفکرن).
بهڕاستی لهو بهسهرهاتهدا بهڵگهو نیشانهیهکی ڕوون و ئاشکرا دهردهکهوێت بۆ ئیمانداران (که هێزو دهسهڵاتی پهروهردگاریان بێ سنووره و له کاتی لهباردا دهیخاته کارو شارو دێهاتی خوانهناسان و بێ ڕهوشتان و کاول دهکات).
دانیشتوانی باخچهو باخ و باخاتهکانیش (وهکو قهومی لوط) ستهمکار بوون.
ئێمه تۆڵهمان لهوانیش سهند، ههردوو شوێنهوارهکه به ئاشکرا دیارن(چیمان بهسهر هێناون).
سوێند بهخوا دانیشتوانی (حجر) یش بڕوایان به بهرنامهی پێغهمبهران نهکرد(حجر: شوێنێکه له نێوان تهبووك و مهدینهدا، قهومی ثهمود، تیادا ژیاوه).
ئێمه نیشانهو بهڵگهکانی خۆمانمان پێبهخشین کهچی ئهوان گوێیان پێنهداو پشتیان تێکرد.
ئهوانه له چیاکاندا خانووبهرهیان دهتاشی و، به ئاسوودهییهوه ژیانیان تێدا دهبرده سهر.
ئینجا ئهوانیش دهنگێکی سامناك و بوومهلهرزهیهکی سهخت یهخهی پێگرتن له بهرهبهیاندا.
ئهو کارو کردهوهی که دهیانکرد فریایان نهکهوت و (له تۆڵهی خوایی نهیپاڕاستن).
ئێمه ئاسمانهکان و زهوی و ههرچی له نێوانیاندایه دروستمان نهکردووه، بۆ مهبهستی چهسپاندنی حهق و ڕاستی نهبێت (هیچ شتێك له دروست کراوان بێ مهبهست نیه، هیچ شتێك بێ ئامانج نیه..)، بهڕاستی ڕۆژی قیامهتیش بهڕێوهیهو ههر دێت و تۆ (ئهی پێغهمبهر، ئهی ئیماندار) بهشێوازێکی جوان چاوپۆشی بکهو لێبورده به (له ڕهفتاری نادروستی نهفامان).
بهڕاستی پهروهردگاری تۆ ههر خۆی بهدیهێنهرێکی شارهزاو زاناو لێزانه.
سوێند بێت ئهی پێغهمبهر صلی الله علیه وسلم ئێمه حهوت ئایهتمان پێداویت (که بریتی یه له سوورهتی فاتحه) ههروهها قورئانی گهورهو مهزنیشمان پێ بهخشیوویت.
جا تۆ نهکهیت چاوهکانت ببڕیته ئهو کهسانهی که له ههندێك نازو نیعمهتی دنیا بههرهوهرمان کردوون، خهفهت مهخۆ لێیان (کاتێك دهبینیت شوێنی حهق ناکهون)، باڵی بهزهیی نهوی بکه بۆ ئیمانداران (واته خۆشت بوێن و بهسۆز به بۆیان).
بڵێ: بهڕاستی من بێدارخهرهوهیهکی ئاشکراو دیارم (ئهگهر سهرکهشی بکهن سهرئهنجامی سامناك چاوهڕێتانه).
ههروهك کتێبی ئاسمانیمان دابهزانده سهر بهش بهشکهران (که مهبهست جوولهکهو گاوڕه، باوهڕ به ههندێکی دهکهن و پهیڕهوی ههندێکی ناکهن، یاخود بهشێکی زۆریان دهستکاری کردووه).
ئهوانهی ڕایان دهربارهی قورئان جۆراو جۆره، به ههندێکی باوهڕیان ههیهو، ههندێکی ناچێته مێشکیانهوه، یاخود ههندێکی پهیڕهوی دهکهن و ههندێکی پهیڕهوی ناکهن.
سوێند به پهروهردگارت پرسیار له ههموویان دهکهین بهگشتی ( له بیرو باوهڕی ههموویان دهکۆڵینهوه).
لهو کارو کردهوانهی که دهیانکرد.
ههر فهرمانێکت پێدراوه (ئهی محمد صلی الله علیه وسلم به ڕێك و پێکی) ئهنجامی بدهو گوێ مهده به بوختان و ڕهفتاری موشریك و هاوهڵگهران.
ئێمه تۆ دهپارێزین (له شهڕو پیلانی) گاڵتهچی و گاڵتهجاڕان.
ئهوانهی لهگهڵ خوای گهورهدا خوایهکی تر بڕیار دهدهن، جا له ئایندهدا ههموو ڕاستیهکان بۆ ڕوون دهبێتهوهو دهیزانن.
سوێند به خوا ئێمه چاك دهزانین که بهڕاستی دڵی تۆ تهنگ دهبێت بهو گوفتاره نابهجێیهی که خوانهناسان دهیڵێن.
(جا له ههموو کاتێکدا، به تایبهت له کاتی دڵ تهنگیدا) تهسبیحات و سوپاس و ستایشی پهروهردگارت بکهو له ڕیزی سوژده بهراندابه.
بهردهوامیش پهروهردگارت بپهرسته ههتا مردن یهخهت پێدهگرێت ( ئهو کاته ئیتر بهیهك جاریی ڕزگارت دهبێت له ههموو ناخۆشیهکان).