ﰡ
ای مردم از پروردگارتان بترسید، آن ذاتی که شما را از یک تن آفرید، و همسرش را (نیز) از او آفرید، و از آن دو، مردان و زنان بسیاری پراکنده کرد، و از پروردگاری که به (نام) او از همدیگر درخواست میکنید، و (همچنین) از (گسستن) پیوند خویشاوندی بپرهیزید. بیگمان الله همواره بر شما مراقب (و نگهبان) است.
و به یتیمان اموالشان را بدهید، و (اموال) ناپاک (خود) را با (اموال) پاک (یتیمان) عوض نکنید، و اموال آنان را همراه اموال خودتان (با مخلوط کردن) نخورید، به راستی که این گناه بزرگی است.
و اگر ترسیدید که در حق دختران یتیم نتوانید عدالت را رعایت کنید، (از ازدواج با آنها صرف نظر کنید و) با زنانی (دیگر) که مورد پسند شماست دو دو، و سه سه، چهار چهار، ازدواج کنید. پس اگر بیم دارید که نتوانید عدالت کنید، به یک (زن) یا به آنچه (از کنیزان) که مالک آنهایید (اکتفا نمایید) این (کار) نزدیکتر است به اینکه ستم نکنید.
و مهریه زنان را به عنوان هدیه (و فریضهای الهی) با طیب خاطر به آنان بدهید، پس اگر آنان چیزی از آن را با رضایت خاطر به شما بخشیدند، آن را حلال و گوارا بخورید.
و اموال خود را که الله آن را وسیله قوام (زندگی) شما قرار دادهاست، به سفیهان (و کم خردان) ندهید، و از آن، به آنها روزی دهید، و آنان را لباس بپوشانید، و با آنان سخن شایسته بگویید.
و یتیمان را بیازمایید تا وقتی که به (سن) ازدواج (و بلوغت) رسند، پس اگر در ایشان رشد (کافی) یافتید، اموالشان را به آنان بدهید، و آن را (از بیم) آنکه بزرگ شوند، به اسراف و شتاب مخورید، و هر کس که بینیاز است؛ باید (از گرفتن حق الزحمه) خود داری کند، و هر کس که نیازمند است؛ باید به طرز شایسته (و بهاندازه حقالزحمه و نیاز خود از آن) بخورد، پس هر گاه اموالشان را به آنها باز گرداندید؛ بر ایشان گواه بگیرید، و الله برای محاسبه کافی است.
برای مردان، از آنچه پدر و مادر و خویشاوندان (از خود) بر جای گذاشتهاند؛ سهمی است، و برای زنان (نیز) از آنچه پدر و مادر و خویشاوندان بر جای گذاشتهاند، سهمی است، خواه آن (مال)کم باشد یا زیاد، این بهره و سهمی فرض و تعین شدهاست.
و هر گاه، خویشاوندان و یتیمان و مستمندان بر تقسیم (میراث) حاضر شدند، (چیزی) از آن (اموال) به آنان بدهید، و با آنان بطور شایسته و نیک سخن بگویید.
و کسانیکه اگر فرزندان ناتوانی پس از خود بر جای بگذارند، بر (آینده) آنان میترسند؛ باید (از ستم دربارۀ یتیمان مردم نیز) بترسند، پس باید که از الله بترسند و سخنی سنجیده و درست بگویند.
بیگمان کسانیکه اموال یتیمان را به ستم میخورند، جز این نیست که آتش را در شکم خود (فرو میبرند و) میخورند، و به زودی به آتشی برافروخته درآیند.
الله دربارۀ فرزندانتان به شما سفارش میکند، سهم پسر، چون سهم دو دختر است. پس اگر (فرزندان میت همه) دختر (دو دختر یا) بیش از دو دختر باشند، دو سوم ترکه بهره ایشان است، و اگر یک دختر باشد، نیمی از ترکه از آن اوست. و برای هر یک از پدر و مادر وی (= میت) یک ششم از ترکه میباشد، در صورتی که (میت) فرزندی داشته باشد، پس اگر فرزندی نداشته باشد و (تنها) پدر و مادرش از او ارث برند، برای مادرش یک سوم است (و باقی از آن پدر خواهد بود) و اگر او (= میت) برادرانی داشته باشد، سهم مادرش یک ششم است، (همه اینها) پس از انجام وصیتی است که او (= میت) به آن سفارش کرده و بعد از ادای دین است، شما نمیدانید پدرانتان و فرزندانتان کدام یک برای شما سودمندترند. (این احکام) فریضهای (معین و مقرر شده) از جانب الله است و بیگمان الله دانای حکیم است.
و برای شما نصف ترکه همسران تان است، اگر آنها فرزندی نداشته باشند، و اگر فرزندی داشته باشند یک چهارم ترکه از آن شماست [در هنگام نبودن فرزند، نوهها حکم فرزند را دارند. در این مورد اجماع علما هست.]. پس از انجام وصیتی که به آن سفارش کردهاند، و بعد از ادای دین (آنها) است. و برای زنان شما یک چهارم ترکه شماست، اگر شما فرزندی نداشته باشید، پس اگر فرزندی داشته باشید یک هشتم از ترکه شما از آن آنهاست، بعد از انجام وصیتی که به آن سفارش کردهاید و بعد از ادای دین. و اگر مرد یا زنی که از او ارث میبرند کلاله (= بی فرزند و بی پدر) باشد، و برای او برادر یا خواهر (مادری) باشد؛ پس برای هر یک از آن دو یک ششم است، و اگر آنها بیش از این باشند؛ در یک سوم شریکند، پس از انجام وصیتی که به آن سفارش شده و بعد از ادای دَین، (به شرط آنکه) زیانی (به ورثه) نرساند، این (حکم و) سفارش الله است، و الله دانای بردبار است.
اینها (احکام و) حدود الهی است، و هر کس از الله و پیامبرش اطاعت کند، و ی را به باغهایی در آورد که از زیر (درختان) آن نهرها جاری است، در آن جاودانهاند، و این پیروزی بزرگی است.
و هر کس از الله و پیامبرش نافرمانی کند و از حدود او تجاوز کند، وی را در آتشی وارد میکند که جاودانه در آن خواهد ماند، و برای او عذاب خوار کنندهای است.
و کسانی از زنان شما که مرتکب زنا میشود، چهار نفر از خودتان بر آنان گواه گیرید، پس اگر گواهی دادند، آنان (= زنان) را در خانهها نگاه دارید، تا مرگشان فرا رسد، یا الله راهی برای آنان قرار دهد [ حکم این آیه با آیه 3 سورۀ نور منسوخ گردیده است. (به تفسیر ابن کثیر رجوع کنید)].
و از میان شما، آن مرد و زنی که مرتکب آن (عمل زشت) میشوند؛ آنها را آزار دهید، پس اگر توبه کردند و درستکار شدند، از آنها صرف نظر کنید، زیرا الله توبهپذیر مهربان است.
جز این نیست، که (پذیرش) توبه از سوی خدا، برای کسانی است که از روی جهالت و نادانی کار بدی انجام میدهند. سپس به زودی توبه میکنند، اینانند که الله توبه شان را میپذیرد، و الله دانای حکیم است.
و برای کسانیکه کارهای بد مرتکب میشوند، تا وقتی که مرگ یکی از ایشان فرا رسد؛ میگوید: «اکنون توبه کردم» توبه نیست، و نه برای کسانیکه در حال کفر میمیرند، اینها کسانی هستند که برایشان عذاب دردناکی آماده کردیم.
ای کسانیکه ایمان آوردهاید! برای شما حلال نیست که از زنان به اکراه ارث برید، و آنان را زیر فشار قرار ندهید، تا برخی از آنچه را که به آنان [از مَهر] دادهاید؛ پس بگیرید، مگر اینکه آنها مرتکب عمل زشت آشکاری شوند، و با آنها بطور شایسته رفتار کنید، و اگر از آنان (خوشتان نیامد و) کراهت داشتید، پس چه بسا چیزی را خوش نمیدارید، و الله در آن خیر بسیار قرار میدهد.
و اگر خواستید همسری (دیگر) به جای همسر (پیشین خود) برگزینید، و به یکی از آنان مال فراوانی (بعنوان مهریه) پرداخته اید، چیزی ازآن را پس نگیرید، آیا آن (مال) رابه بهتان و گناه آشکار بازپس میگیرید؟
و چگونه آن را بازپس میگیرید در حالیکه شما با یکدیگرآمیزش نمودهاید، و آنان (هنگام عقد ازدواج) از شما پیمانی محکم و استوار گرفتهاند؟!
و با زنانی که پدرانتان (باآنها) ازدواج کردهاند، ازدواج نکنید، مگر آنچه (زمان جاهلیت بوده و) گذشته است، چرا که این کار، عملی زشت و منفور و راه و روش بسیار بدی است.
حرام شدهاست بر شما: مادرانتان، و دخترانتان، و خواهرانتان، و عمههایتان، و خالههایتان، و دختران برادر، و دختران خواهر، و مادرانتان که به شما شیر دادهاند، و خواهران رضاعی شما، و مادران زنانتان، و دختران همسرانتان که در دامان شما پرورش یافتهاند از همسرانی که با آنها همبستری کردهاید، پس اگر با آنها همبستری نکردهاید؛ بر شما گناهی نیست (که با دخترانشان ازدواج کنید) و (همچنین) زنان پسرانتان که از پشت و صلب خودتان هستند، و (نیز) جمع میان دو خواهر (بر شما حرام است) مگر آنچه که در گذشته رخ داده باشد که الله آمرزندۀ مهربان است.
و زنان شوهردار (بر شما حرام است) مگر زنانی که مالک آنان شدهاید. (این) فریضۀ الهی است که بر شما مقرر داشته است. و غیر از اینها (که گفته شد) برای شما حلال است با اموال خود (زنان دیگر را) طلب کنید ـ در حالیکه پاکدامن باشید و زناکار نباشد ـ پس آن زنانی را که (به ازدواج در آوردید و) از آنان کام گرفتید، باید مهرشان را به عنوان فریضهای به آنان بدهید، و گناهی بر شما نیست در آنچه بعد از تعیین مهریه با یکدیگر توافق کنید، بیگمان الله دانای حکیم است.
و هر کس از شما از لحاظ مالی توانایی ازدواج با زنان آزاده مؤمن؛ نداشته باشد، پس با کنیزان با ایمانی که ملک یمین شما هستند (ازدواج کند) و الله به ایمان شما داناتر است. برخی از برخی هستند، پس آنان را با اجازه صاحبانشان به ازدواج خود در آورید، و مهرشان به طور پسندیده به آنان بدهید. (به شرط آنکه) پاکدامن باشند، نه زناکار، و نه آنان که در پنهانی دوست گیرند. پس چون ازدواج کردند، اگر مرتکب زنا شدند، پس مجازاتشان؛ نصف مجازات زنان آزاد (پنجاه تازیانه) است [ غلام یا کنیز چه متأهل باشد یا غیر متأهل اگر مرتکب زنا گردد پنجاه ضربۀ شلاق زده میشود و بر او حکم رجم (سنگساری) جاری نخواهد گردید.]. این (اجازه ازدواج با کنیزان) برای کسانی از شماست که از آلایش گناه بترسد، و صبر (و پاکدامنی) پیشه کردن؛ برایتان بهتر است. و الله آمرزندۀ مهربان است.
الله میخواهد که (احکام خویش را) برای شما روشن سازد، و شما را به راه و روش کسانیکه پیش از شما بودند؛ راهنمایی کند، و الله دانای حکیم است.
و الله میخواهد توبه شما را بپذیرد (و از آلودگی پاک نماید) و کسانیکه از خواستههای نفسانی پیروی میکنند؛ میخواهند شما دستخوش انحراف بزرگی شوید.
الله میخواهد کار را بر شما سبک و آسان کند، و انسان، ضعیف و ناتوان آفریده شدهاست.
ای کسانیکه ایمان آوردهاید! اموال یکدیگر را به باطل (و از راههای نامشروع) نخورید، مگر اینکه تجارتی با رضایت شما (انجام گرفته) باشد. و خودتان را نکشید [ یعنی خودکشی نکنید]، زیرا الله (نسبت) به شما مهربان است.
و هر کس که روی تجاوز و ستم چنین کند، پس بزودی او را در آتشی (سوزان) در آوریم، و این بر الله آسان است.
اگر از گناهان بزرگی که از آن نهی شدهاید؛ دوری کنید، گناهان (صغیره) شما را از شما میزداییم، و شما را در جایگاه خوبی (= بهشت) وارد میکنیم.
آنچه را که الله بدان بعضی از شما را بر بعضی دیگر برتری بخشیدهاست، آرزو مکنید، مردان را از آنچه به دست آوردهاند؛ بهرهای است، و زنان را (نیز) از آنچه به دست آوردهاند؛ بهرهای است، و از الله از فضل و بخشش او بخواهید، بیگمان الله به هر چیزی داناست.
و ما برای هر کس، وارثانی قرار دادهایم، که از آنچه پدر و مادر و خویشاوندان، بر جای گذاشتهاند؛ ارث ببرند، و (نیز) کسانیکه شما (با آنان) پیمان بستهاید؛ نصیبشان را بدهید. بیگمان الله بر هر چیزی گواه است.
مردان بر زنان سر پرست و نگهبانند، بخاطر آنکه الله برخی از ایشان را بر برخی برتری داده، و (نیز) بخاطر آنکه از اموالشان خرج میکنند. پس زنان صالح، فرمانبردارند، (و) به پاس آنچه الله (برای آنان) حفظ کرده، (اسرار و حقوق شوهران خود) را در غیبت (آنان) حفظ میکنند. و زنانی را که نافرمانی آنها بیم دارید، پند و اندرز شان دهید، (اگر فرمانبردار نشد) در بستر از ایشان دوری کنید، (و اگر تأثیر نکرد) آنان را بزنید، پس اگر از شما اطاعت کردند، هیچ راهی برای (سرزنش و) تعدّی بر آنها مجویید، (بدانید) که الله، بلند مرتبۀ بزرگ است.
و اگر از اختلاف و جدائی میان آن دو (زن و شوهر) بیم داشتید، پس داوری از خانواده شوهر و داوری از خانواده زن (تعیین کنید و) بفرستید، اگر این دو (داور) قصد اصلاح داشته باشند، الله میان آن دو (زن و شوهر) سازگاری خواهد داد. بیگمان الله دانای آگاه است.
و الله را بپرستید، و چیزی را با او شریک مگردانید. و به پدر و مادر نیکی کنید، و (نیز) به خویشاوندان و یتیمان و بینوایان و همسایه خویشاوند و همسایه بیگانه و همنشین و در راهماندگان و بردگانی که مالک آنها هستید، (نیکی کنید) بیگمان الله کسی را که متکبّر و فخر فروش است؛ دوست نمیدارد.
کسانیکه بخل میورزند، و مردم را به بخل وا میدارند، و آنچه را که الله از فضل خویش به آنها داده، کتمان مینمایند، و برای کافران (و ناسپاسان) عذابی خوار کننده آماده کردهایم.
و (نیز برای) کسانیکه اموالشان را برای نشان دادن به مردم انفاق میکنند، و به الله و روز آخرت ایمان ندارند، و کسیکه شیطان همدم او باشد، چه بد همدمی است.
و اگر آنها به الله و روز آخرت ایمان میآوردند، و از آنچه الله به آنان روزی داده، انفاق میکردند؛ چه زیانی برای آنان داشت؟! و الله به (حال و اعمال) آنها داناست.
بیگمان الله بهاندازۀ ذرهای ستم نمیکند، و اگر کار نیکی با شد، آن را دو چندان میکند، و از نزد خود، پاداش بزرگی عطا میکند.
پس چگونه است (حالشان)آنگاه که از هر امتی گواهی آوریم، و تو را بر اینان گواه آوریم؟!
آن روز، کسانیکه کافر شدند، و از پیامبر نافرمانی کردند، آرزو میکنند که ای کاش با خاک یکسان میشدند، و هیچ سخنی را نمیتوانند از الله پنهان کنند.
ای کسانیکه ایمان آوردهاید! در حال مستی به نماز نزدیک نشوید، تا بدانید چه میگویید، و (نیز) در حال جنابت، تا غسل کنید، مگر اینکه رهگذار باشید. و اگر بیمار، یا مسافر بودید، و یا یکی از شما از مکان قضای حاجت آمد، یا با زنان آمیزش کردهاید، و آب نیافتید، پس با خاک پاک تیمّم کنید، (به این روش که) چهره و دستهایتان را (با آن) مسح کنید، بیگمان الله بخشندۀ آمرزنده است.
آیا ندیدی کسانی را که بهرهای از کتاب به آنها داده شدهاست، گمراهی را میخرند، و میخواهند شما (نیز) گمراه شوید؟
و الله به دشمنان شما داناتر است، و کافی است که الله سر پرست (شما) باشد، و کافی است که الله یاور (شما) باشد.
برخی از یهود، کلمات (خدا) را از جای خود تحریف میکنند، می گویند: «شنیدیم و نافرمانی کردیم» و (نیز میگویند:) «بشنو، که هرگز نشنوی». و (از روی تمسخر میگویند: «راعنا (= ما را تحمیق کن)» تا با پیچانیدن زبان خود به دین (اسلام) طعنه بزنند، ولی اگر آنها میگفتند: «شنیدیم و اطاعت کردیم، و (سخنان ما را) بشنو و به ما مهلت بده». قطعاً برای آنان بهتر و درست تر بود، ولی الله آنها را بخاطر کفر شان لعنت کردهاست، لذا جز (گروهی) اندک ایمان نمیآورند.
ای کسانیکه کتاب (آسمانی) به شما داده شدهاست! به آنچه (بر پیامبر خود) نازل کردیم، و تصدیقکنندۀ همان چیزی است که با شماست، ایمان بیاورید، پیش از آنکه صورتهایی را محو کنیم، آنگاه آنها را به پشت سر باز گردانیم، یا آنها را لعنت کنیم، همانگونه که اصحاب شنبه (گروهی از یهود که نافرمانی کردند و در روز شنبه ماهی گرفتند) را لعنت کردیم. و فرمان الله انجام شدنی است.
بیگمان الله این را که به او شرک آورده شود، نمیبخشد، و غیر از آن را برای هر کس بخواهد میبخشد، و هر کس که به الله شرک ورزد، یقیناً گناهی بزرگ بر بافته است.
آیا ندیدی کسانی را که خویشتن را پاک میشمارند، (و خودستائی میکنند) بلکه الله هر کس را بخواهد پاک میگرداند، و به آنها اندازۀ نخ روی هسته خرمایی ستم نمیشوند.
ببین چگونه بر الله دروغ میبندند، و همین کافی است که این، گناه آشکاری باشد.
آیا ندیدی کسانی را که بهرهای از کتاب (آسمانی) به آنان داده شدند، به جبت (= بت و سحر) و طاغوت (= معبودان باطل) ایمان میآورند، و درباره کسانیکه کفر ورزیدهاند میگویند: «اینان از کسانیکه ایمان آوردهاند، هدایت یافتهترند»؟!
آنها کسانی هستند که الله لعنت شان کرده، و هر که را الله لعنت کند، هرگز برای او یاوری نخواهی یافت.
آیا آنها بهرهای از فرمانروایی و حکومت دارند؟ پس در این صورت بهاندازه پوست هسته خرمایی (چیزی) به مردم نمیدادند.
آیا به مردم (= پیامبر و یارانش) بر آنچه الله از فضل خویش به آنان عطا کرده حسد میورزند؟ در حقیقت ما به خاندان ابراهیم کتاب و حکمت دادیم، و به آنان فرمانروایی بزرگ بخشیدیم.
پس برخی از آنان به وی (= محمد صلی الله علیه وسلم) ایمان آوردند و برخی از آنان از او روی گرداندند، و (برای آنها) آتش افروختۀ جهنم کافی است.
بیگمان کسانیکه به آیات ما کفر ورزیدند، بزودی آنها را در آتشی (سوزان) وارد میکنیم که هر چه پوستشان بریان گردد، پوستهای دیگری به جایش قراردهیم، تا (طعم) عذاب را بچشند، حقا که الله توانمند حکیم است.
و کسانیکه ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند، بزودی آنها را به باغهایی (از بهشت) وارد میکنیم، که از زیر (درختان) آن نهرها جاری است، همیشه در آن خواهند ماند، و در آنجا همسران پاکیزه دارند، و آنان را به سایههای گسترده (و آرام بخش) در آوریم.
بیگمان الله به شما فرمان میدهد که امانتها را به صاحبان آنها باز گردانید. و هنگامیکه میان مردم داوری میکنید، به عدالت داوری کنید، در حقیقت، نیکو چیزی است که الله شما را به آن اندرز میدهد، بیگمان الله شنوای بیناست.
ای کسانیکه ایمان آوردهاید! اطاعت کنید الله را، و اطاعت کنید پیامبر، و صاحبان امر تان را، و اگر در چیزی اختلاف کردید، آن را به الله و پیامبر باز گردانید؛ اگر به الله و روز قیامت ایمان دارید، این بهتر و خوش فرجامتر است.
آیا ندیدهای کسانی را که گمان میکنند به آنچه بر تو نازل شده و به آنچه پیش از تو نازل شدهاست؛ ایمان آوردهاند، (ولی) میخواهند برای داوری نزد طاغوت (و حکام سرکش) بروند با آن که به آنها دستور داده شده که به او کفر ورزند، و شیطان میخواهد گمراه شان کند، (و به) گمراهی دوری (بیفکند).
و چون به آنها گفته شود: «به سوی آنچه الله نازل کرده، و به سوی پیامبر بیایید» منافقان را میبینی که از تو سخت روی میگردانند.
پس چگونه وقتی که به خاطر اعمال بدشان، مصیبتی به آنان برسد، آنگاه نزد تو میآیند، سوگند به الله یاد میکنند که منظور ما (از رفتن برای داوری نزد دیگران) جز نیکی و توافق (میان طرفین) نبودهاست.
آنان کسانی هستند که الله آنچه را در دل دارند، می داند. پس از آنان روی برگردان، و اندرزشان بده، و با بیانی رسا (نتایج)کردار شان را به آنها گوش زد کن.
ما هیچ پیامبری را نفرستادیم؛ مگر برای اینکه به فرمان الله (از وی) اطاعت شود. و اگر آنها هنگامیکه بر خویشتن ستم میکردند، نزد تو میآمدند، و از الله طلب آمرزش میکردند، بیگمان الله را توبهپذیر مهربان مییافتند.
نه، سوگند به پروردگارت که آنها ایمان نمیآورند، مگر اینکه در اختلافات خویش تو را داور قرار دهند، و سپس از داوری تو، در دل خود احساس ناراحتی نکنند و کاملاً تسلیم باشند.
و اگر (مانند بنی اسرائیل) بر آنان مقرر میکردیم که خود را بکشید، یا از خانه و شهرتان بیرون روید، جز اندکی از آنها عمل نمیکردند، و اگر اندرز های که به آنان داده میشود انجام میدادند، برای آنها بهتر بود و (برای ایمانشان) استوار تر بود.
و در این صورت از جانب خود پاداش بزرگی به آنها میدادیم.
و به راه راست، هدایتشان میکردیم.
و کسیکه الله و پیامبر را اطاعت کند (روز قیامت) همنشین کسانی خواهد بود که الله بر آنان انعام نمودهاست، از پیامبران، و صدیقان و شهدا و صالحان، و اینان چه نیکو رفیقانی هستند.
این فضل و بخشایش از جانب الله است، و کافی است که او دانا است.
ای کسانیکه ایمان آوردهاید! سلاح خود را بر گیرید، آنگاه گروه گروه بیرون روید یا یکپارچه (به سوی دشمن) بیرون شوید.
و به راستی از (میان) شما کسی است که (از شرکت در جهاد) سستی میکند، پس اگر مصیبتی به شما برسد، میگوید: الله بر من انعام کرد که با آنان حاضر نبودم.
و اگر فضل و غنیمتی از جانب الله به شما برسد، چنان که گویا هرگز میان شما و آنان دوستی و مودتی نبوده، میگویند: ای کاش من هم با آنها بودم، و به کامیابی بزرگی نائل میشدم.
پس کسانیکه زندگی دنیا را به آخرت فروختهاند، باید در راه الله پیکار کنند، و آن کسیکه در راه الله پیکار کند، چه کشته شود یا پیروز گردد، به زودی پاداش بزرگی خواهیم داد.
و شما را چه شدهاست که در راه الله و (برای یاری) مردان و زنان و کودکان، مستضعف پیکار نمیکنید، آنان که میگویند: «پروردگارا! ما را از این شهر (مکه) که اهلش ستمگرند، بیرون ببر، و از جانب خود، برای ما سر پرستی قرار بده، و از جانب خود یار و مددکاری برای ما مقرر کن».
کسانیکه ایمان آوردهاند در راه الله پیکار میکنند، و آنان که کافرند در راه طاغوت (= بت و شیطان) پیکار میکنند، پس شما با یاران شیطان پیکار کنید، قطعاً نیرنگ (و نقشه) شیطان ضعیف است.
آیا ندیدی کسانی را که (در مکه) به آنها گفته شد: «(اکنون) دست از جنگ بردارید، و نماز را بر پا کنید و زکات بدهید» پس چون (در مدینه) جهاد بر آنان مقرر شد، ناگاه جمعی از آنان، از مردم میترسیدند همانگونه که از الله میترسند یا بیشتر میترسیدند، و گفتند: «پروردگارا، چرا جهاد را بر ما مقرر کردی؟! چرا ما را تا زمانی نزدیک مهلت ندادی؟» بگو: «متاع دنیا ناچیز است، و سرای آخرت، برای کسیکه پرهیزگار باشد، بهتر است، بهاندازۀ رشتهای (که در میان هسته خرماست) به شما ستم نخواهد شد.
هر کجا باشید، مرگ شما را در مییابد، هر چند در برجهای محکم باشید، و اگر به آنها (= منافقان) خیری برسد، میگویند: «این از جانب الله است » و اگر بدی به آنها برسد میگویند: «این از جانب توست». بگو: «همه از جانب الله است» پس چرا این قوم حاضر نیستند سخنی را درک کنند؟!
آنچه از نیکیها به تو رسد؛ پس از جانب الله است، و آنچه از بدی به تو رسد؛ از جانب خود توست، و ما تو را رسول برای مردم فرستادیم، و گواهی الله (در این باره) کافی است.
کسیکه از پیامبر اطاعت کند در حقیقت الله را اطاعت کردهاست، و کسیکه سرباز زند، تو را برایشان نگهبان (و مراقب) نفرستادیم.
و آنان (در حضور تو) میگویند: «فرمانبرداریم» و چون از نزد تو بیرون روند؛ گروهی از آنان بر خلاف گفتههای تو، جلسات سرّی شبانه تشکیل میدهند. و آنچه (در آنجا) شبانه نقشه میکشند؛ الله مینویسد. پس از آنان روی بگردان، و بر الله توکل کن، و او یار و مدافع تو باشد کافی است.
آیا در قرآن نمیاندیشند؟ که اگر از سوی غیر الله بود، قطعاً اختلاف بسیار در آن مییافتند.
و هنگامیکه خبری از ایمنی (و پیروزی) یا ترس (و شکست) به آنها برسد آن را شایع میسازند، در حالیکه اگر آن را به پیامبر و صاحبان امرشان باز میگرداندند، از حقیقت امر آگاه میشدند، و اگر فضل و رحمت الله بر شما نبود، جز اندکی، (همگی) از شیطان پیروی میکردید.
پس در راه الله پیکار کن، جز بر نفس خودت مکلف نیستی، و مؤمنان را (به جهاد) تشویق کن، امید است الله از آسیب (و قدرت) کافران جلوگیری کند، و الله قدرتش بیشتر، و کیفرش سختتر است.
کسیکه شفاعتی (= میانجی) نیک کند، نصیبی از آن برای او خواهد بود. و کسیکه شفاعت بدی کند؛ سهمی از آن خواهد داشت، و الله بر هر چیز توانا (و نگهبانان) است.
و چون شما را تحیت (و سلام) گویند، پس پاسخی بهتر و یا همانند آن بدهید، الله بر همه چیز حسابرس است.
الله (معبود بر حق است) معبودی جز او نیست، و یقیناً همۀ شما را در روز قیامت - که شکی در آن نیست؛- جمع میکند، و کیست که از الله راستگوتر باشد.
چیست شما را که دربارۀ منافقان دو گروه شدهاید؟ در حالیکه الله بخاطر اعمالشان، آنان را سرنگون (و مردود) کردهاست، آیا شما میخواهید کسی را که الله گمراه کردهاست، هدایت کنید؟ در حالیکه هر کس را الله گمراه کند، برای او راهی نخواهی یافت.
آنان آرزو میکنند که شما هم مانند آنها کافر شوید تا با هم یکسان شوید، بنابراین از آنها دوستانی انتخاب نکنید، تا اینکه (مسلمان شوند و) در راه الله هجرت کنند، پس هر گاه از این کار سرباز زدند، هر جا که آنها را یافتید، بگیرید. و بکشید، و از میان آنها یار و یاوری اختیار نکنید.
مگر آنهایی که با هم پیمانان شما پیمان بستهاند، یا آنهایی که بسوی شما میآیند و از پیکار با شما یا پیکار با قومشان دلتنگ باشند، و اگر الله بخواهد، آنان را بر شما مسلط میکند تا با شما پیکار کنند، پس اگر از شما کناره گیری کردند و با شما پیکار نکردند و به شما پیشنهاد صلح دادند، پس (بدانید که) الله برای شما بر علیه آنان راهی قرار ندادهاست.
و بزودی (گروه) دیگری را خواهید یافت که (ظاهراً) میخواهند از شما در امان باشند، و (نیز) از قومشان در امان باشند، و هر گاه به فتنه (و بت پرستی) باز گردانده شوند، در آن فرو میروند، پس اگر از شما کناره نگیرند و پیشنهاد صلح نفرستند، و دستشان را (از شما) باز ندارند، هر کجا که آنان را یافتید، آنان را (به اسارت) بگیرید و (یا) بکشید، آنها کسانیاند که ما برای شما تسلط آشکاری بر آنان قرار دادهایم.
هیچ مؤمنی مجاز نیست که مؤمنی را به قتل برساند، مگر از روی اشتباه و خطا، و کسیکه مؤمنی را از روی خطا به قتل رساند، باید یک برده مؤمن را آزاد کند، و خونبهایی به خانواده او بپردازد، مگر اینکه آنها ببخشند، پس اگر (مقتول) از قومی باشد که دشمنان شما هستند؛ ولی او مؤمن بوده، باید (قاتل) یک برده مؤمن را آزاد کند، و اگر (مقتول) از قومی باشد که میان شما و آنها پیمانی بر قرار است، باید خونبهایی به خانواده او بپردازد، و (نیز) یک برده مؤمن را آزاد کند، و هر کس که (بردهای) نیافت، پس دو ماه پی در پی روزه بگیرید، این توبهای از جانب الله است، و الله دانای حکیم است.
و هر کس مؤمنی را از روی عمد به قتل برساند، کیفرش دوزخ است، که در آن جاودانه میماند، و الله بر او غضب میکند، و او را از رحمتش دور میسازد و عذاب بزرگی برای او آماده ساخته است.
ای کسانیکه ایمان آوردهاید! هنگامیکه در راه الله (برای جهاد) رهسپار شدید، پس بررسی کنید، و به کسیکه بر شما سلام کرد (و اظهار صلح و اسلام نمود) نگویید: «مؤمن نیستی» تا اینکه (غنایم و) سرمایۀ ناپایدار دنیا به دست آورید، زیرا غنیمتهای بسیاری (برای شما) نزد الله است، شما نیز پیش از این چنین بودید، آنگاه الله بر شما منت گذارد (و هدایت شدید) بنابراین بررسی کنید، که هر آیینه الله به آنچه انجام میدهید؛ آگاه است.
(هرگز) مؤمنانی که بدون بیماری و آسیب، از جهاد باز نشستند، با مجاهدانی که در راه الله با مال و جان خود جهاد کردند، یکسان نیستند، الله کسانی را که با مال و جانشان جهاد کردند؛ بر بازنشستگان (= ترک کنندگان جهاد با عذر) مرتبه برتری بخشیدهاست، و الله به هر یک (از آنها) وعدۀ نیکو (= بهشت) دادهاست. و الله مجاهدان را بر قاعدان (= بازنشستگان) با پاداشی بزرگ برتری بخشیدهاست.
درجاتی (در بهشت) از جانب الله، و آمرزش و رحمت (نصیب آنان میگردد) و الله آمرزندۀ مهربان است.
همانا کسانیکه فرشتگان جانشان را گرفتند در حالیکه به خویشتن ستم کرده بودند (فرشتگان) به آنان گفتند: شما در چه حالی بودید؟ گفتند: «ما در زمین مستضعف بودیم» (فرشتگان) گفتند: «مگر سر زمین خدا، پهناور نبود که در آن مهاجرت کنید؟» بنابراین جایگاهشان دوزخ است و بدجایی است.
مگر آن مستضعفان از مردان و زنان و کودکانی که نه چارهای دارند و نه راهی (برای نجات) مییابند.
پس اینان را امید است که الله از ایشان در گذرد (و ببخشاید) و الله بخشایندۀ آمرزنده است.
و کسیکه در راه الله هجرت کند در زمین جاهای امن فراوان و گشایش (در رزق و روزی) مییابد. و کسیکه به قصد هجرت به سوی الله و پیامبرش، از خانه خود بیرون رود، آنگاه مرگش فرا رسد، قطعاً پاداشش بر الله است. و الله آمرزندۀ مهربان است.
و چون در زمین سفر کنید، گناهی بر شما نیست که نماز را کوتاه (= قصر) کنید، اگر ترسید که کافران به شما زیانی برسانند، زیرا کافران، برای شما دشمن آشکاری هستند.
و چون (وقت خوف) در میان آنها باشی، و برای آنها نماز بر پا کردی، باید دستهای از آنها با تو (به نماز) بایستند، و باید سلاحهایشان را با خود برگیرند. و چون سجده کردند (و نماز را تمام نمودند) باید (دسته دوم) پشت سرتان باشند، و باید آن دستهای که نماز نخواندهاند؛ بیایند و با تو نماز بخوانند، و باید آنها احتیاط کنند و سلاحهایشان را (در نماز) با خود بگیرند، (زیرا) کافران آرزو دارند که شما از سلاحهای و متاعهای خود غافل شوید؛ پس یکباره بر شما یورش برند [ در این آیه به صلاة الخوف (نماز خوف) حکم داده شده است، این نماز در وقتی خوانده میشود که مسلمانها و کافران جهت ستیزه و نبرد مقابل یکدیگر ایستادهاند و با کوچکترین غفلتی خسارت سنگینی برای مسلمانان به بار خواهد آورد.]، و اگر برای شما از باران رنجی بود و بیمار (و مجروح) بودید؛ بر شما گناهی نیست (و مانعی ندارد) که سلاحهای خود را (بر زمین) بگذارید، ولی (وسایل دفاعی و) احتیاط خود را بر گیرید. همانا الله برای کافران عذابی خوارکننده آماده کردهاست.
پس چون نماز را به پایان رساندید، الله را ایستاده، و نشسته و بر پهلوی خویش (خوابیده) یاد کنید، و هرگاه آرامش یافتید (و خوف زایل شد) نماز را (تمام و کامل) بر پا دارید، که همانا نماز (فریضهای است که) در اوقات معینی بر مؤمنان واجب (و نوشته) شدهاست.
و در تعقیب دشمن سست نشوید. اگر شما رنج میبرید؛ آنها نیز مانند شما رنج میکشند، ولی شما امیدی از الله دارید که آنها ندارند، و الله دانای حکیم است.
یقیناً (این) کتاب را بحق بر تو نازل کردیم. تا به آنچه الله به تو آموخته در میان مردم داوری کنی، و مدافع (و حمایتکننده) خائنان مباش.
و از الله آمرزش بخواه، حقا که الله، آمرزندۀ مهربان است.
و از کسانیکه به خود خیانت کردند، دفاع مکن، یقیناً الله، افراد خیانت پیشۀ گنهکار را دوست ندارد.
آنها (زشتکاریهای خود را) از مردم پنهان میدارند، اما از الله پنهان نمیدارند، و او با ایشان است؛ هنگامیکه در جلسات شبانه سخنانی را که الله نمیپسندد، تدبیر میکنند، و الله به آنچه انجام میدهند؛ احاطه دارد.
هان! شما کسانی هستید که در زندگی دنیا، از آنان دفاع کردید، پس کیست که در روز قیامت در برابر الله از آنها دفاع کند؟ یا چه کسی است که وکیل و حامی آنها خواهد بود؟
و کسیکه کار بدی انجام دهد یا بر خویشتن ستم کند، پس از الله آمرزش بطلبد، الله را آمرزندۀ مهربان خواهد یافت.
و هر کس گناهی مرتکب شود، پس تنها به زیان خود مرتکب شدهاست، و الله دانای حکیم است.
و هر کس خطا یا گناهی مرتکب شود، سپس بی گناهی را به آن متهم کند، قطعاً بارِ بهتان و گناه آشکاری را بر دوش گرفته است.
و اگر فضل الله و رحمتش شامل حال تو نبود، هر آینه گروهی از آنان قصد داشتند که تو را گمراه کنند، و جز خودشان را گمراه نمیکنند، و هیچ زیانی به تو نمیرسانند، و الله کتاب و حکمت (= سنت) برتو نازل کرد، و آنچه را نمیدانستی، به تو آموخت، و فضل الله بر تو (همیشه) بزرگ بودهاست.
در بسیاری از (در گوشی و) نجواهایشان خیری نیست، مگر که (با این کار) امر به صدقه دادن یا کار نیک، یا اصلاح در میان مردم کند. و هر کس برای خشنودی الله چنین کند، به زودی پاداش بزرگی به او خواهیم داد.
و کسیکه پس از آنکه هدایت (و راه حق) برایش روشن شد؛ با پیامبر مخالفت کند، و از راهی جز راه مؤمنان پیروی کند، ما او را به آنچه پیروی کرده؛ وا گذاریم، و او را به جهنم در افکنیم [ مراد از مؤمنین صحابۀ گرامی هستند که اولین پیروان اسلام بودند، چرا که هنگام نزول این آیات غیر از صحابه گروهی به عنوان گروه مؤمنین وجود نداشت.]، و بد جایگاهی است.
قطعاً الله، شرک آوردن به او را نمیآمرزد، و جز آن (هر گناهی) را برای هر که بخواهد میآمرزد. و هر کس به الله شرک آورد، پس بدون شک در گمراهی دوری افتادهاست.
(مشرکان) جز الله چیزهایی (= بتهای) ماده را میخوانند و (در حقیقت) جز شیطان سرکش را نمیخوانند.
الله او را از رحمت خویش دور ساخته، و او گفت: «از بندگان تو، سهمی معین خواهم گرفت.
و مسلماً آنها را گمراه میکنم، و آنان را به آرزوهای باطل افکنم، و به آنان دستور میدهم که گوش چهار پایان بشکافند، و وادار شان میکنم؛ تا خلقت و آفرینش الله را تغییر دهند». و هر کس شیطان را به جای الله ولی و دوست خود بگیرد، قطعاً زیانی آشکار کردهاست.
(شیطان) به آنها وعده میدهد و آنان را به آرزو افکند، و شیطان جز فریب و باطل به آنان وعده نمیدهد.
آنها (= پیروان شیطان) جایگاه شان جهنم است، و هیچ راه فراری از آن نخواهند یافت.
و کسانیکه ایمان آوردهاند و کارهای شایسته انجام دادهاند، بزودی آنان را در باغهایی (از بهشت) وارد میکنیم که نهرها از زیر (درختان) آن جاری است، جاودانه در آن خواهند ماند، وعده الله حق است، و کیست که در گفتار (و وعدههایش) از الله راستگوتر باشد؟
(این فضلیت و برتری) به آرزوهای شما و آرزوهای اهل کتاب نیست، هر کس کار بدی انجام دهد، به کیفر آن خواهد رسید و جز خدا، یار و مددکاری برای خود نخواهد یافت.
و کسیکه چیزی از کارها شایسته را انجام دهد، چه مرد باشد یا زن، در حالیکه او مؤمن باشد، اینان به بهشت داخل میشوند و کمترین ستمی (به اندازۀ گودی پشت هستۀ خرما) به آنها نخواهد شد.
و چه کسی نیک آیین تر است از کسیکه روی خود را به الله سپرد (و مخلصانه تسلیم شد) و نیکو کار (و فرمانبردار) بود و آیین پاک ابراهیم را پیروی کرد؟ و الله ابراهیم را به دوستی خود بر گزیدهاست.
و آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است، از آن الله است، و الله به هر چیزی احاطه دارد.
از تو (ای پیامبر) دربارۀ زنان فتوا میخواهند، بگو: الله درباره آنان به شما فتوا میدهد و (همچنین) آنچه در کتاب (= قرآن کریم) بر شما خوانده میشود؛ دربارۀ زنان یتیمی که آنچه را که برای آنان مقرر شدهاست (از مهر و میراث و حقوق) به آنها نمیدهید، و میخواهید که با آنها ازدواج کنید. و (نیز به شما توصیه میکند و فتوا میدهد در مورد) کودکان صغیر ناتوان، و اینکه با یتیمان به عدالت رفتار کنید، و آنچه از نیکیها انجام میدهید، الله به آن آگاه است.
و اگر زنی، از ناسازگاری یا اعراض شوهرش بیم داشت، پس بر آن دو گناهی نیست که با هم صلح کنند، و صلح، بهتر است، ـ اگر چه نفسها را بخل فرا گرفته است ـ و اگر نیکی کنید و پرهیزگاری پیشه سازید (و گذشت کنید) قطعاً الله به آن چه انجام میدهید؛ آگاه است.
و هر چند بکوشید هرگز نمیتوانید (از نظر محبت قلبی) در میان زنان عدالت بر قرار کنید. پس یکسره به سوی یکی میل نکنید، که دیگری را بلا تکلیف (و سر گشته) رها کنید، و اگر راه اصلاح پیش گیرید، و پرهیزگاری کنید، الله آمرزندۀ مهربان است.
و اگر آن دو از یکدیگر جدا شوند، الله هر کدام از آنها را با فضل و کرم خود بینیاز میکند، و الله گشایشگر حکیم است.
و آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است از آن الله است، و ما به کسانیکه پیش از شما کتاب (آسمانی) به آنها داده شدند و (نیز) به شما سفارش کردیم که «از الله بترسید» (و یکتا پرست باشید) و اگر کافر شوید (بدانید) آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است از آن الله است، و الله بینیاز (و) ستودهاست.
و آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است از آن الله است، و الله برای کارسازی کافی است.
ای مردم! اگر او بخواهد، شما را از میان میبرد و دیگران را (به جای شما) میآورد، و الله بر این (کار) تواناست.
هر کس که پاداش دنیوی بخواهد؛ پس (بداند که) پاداش دنیا و آخرت نزد الله است. و الله شنوای بینا است.
ای کسانیکه ایمان آوردهاید! برپا دارندۀ عدالت باشید، برای الله شهادت دهید؛ اگر چه به زیان خود شما یا پدر و مادر و نزدیکان (شما) باشد، اگر (مدعی علیه) توانگر یا فقیر باشد. (به هر حال) الله به آنان سزاوارتر (و مهربانتر) است. پس از هوای نفس پیروی نکنید، که از حق منحرف میشوید و اگر زبان را بگردانید (و حق را تحریف کنید) یا (از اظهار حق) اعراض کنید، مسلماً الله به آنچه انجام میدهید؛ آگاه است.
ای کسانیکه ایمان آوردهاید! به الله و پیامبرش و کتابی که بر او نازل کرده و کتابی که پیش از این فرستادهاست؛ ایمان بیاورید (و بر آن پایدار باشید) و هر کس به الله و فرشتگان و کتابهایش و پیامبرانش و روز قیامت کافر شود؛ بتحقیق در گمراهی دور و درازی افتادهاست.
همانا کسانیکه ایمان آوردهاند، سپس کافر شدند، باز ایمان آوردند، سپس کافر شدند، آنگاه بر کفر (خود) افزودند؛ الله هرگز آنان را نخواهد بخشید، و آنها را به راه (راست) هدایت نخواهد کرد.
به منافقان بشارت ده که برایشان عذابی دردناک است.
آنان که کافران را به جای مؤمنان به دوستی بر میگزینند، آیا به نزد آنان عزت میجویند؟ پس (بدانند که) عزت همه ازآن الله است.
و مسلماً (الله) در قرآن (این حکم) را بر شما نازل کرده که چون شنیدید (افرادی) آیات الله را انکار میکنند و آن را به ریشخند میگیرند با آنان ننشینید تا به سخن دیگری بپردازند (و اگر با آنان بنشیند) در این صورت قطعاً شما (نیز) هم مانند آنها خواهید بود. همانا الله همۀ منافقان و کافران را در جهنم گرد میآورد.
کسانیکه همواره انتظار میکشند (و مراقب شما هستند) اگر فتح و پیروزی از جانب الله نصیب شما گردد، میگویند: «مگر ما شما نبودیم؟» و اگر بهرهای نصیب کافران گردد، گویند: «مگر ما بر شما چیره نشدهایم (و پشتیبان شما نبودیم) و شما را از (آسیب) مؤمنان بازنداشتیم؟». پس الله در روز قیامت میان شما داوری میکند، و الله هرگز برای کافران راهی به (زیان) مؤمنان قرار ندادهاست.
بیشک منافقان (بگمان خودشان) الله را فریب میدهند، در حالیکه او آنها را فریب میدهد، و چون به نماز برخیزند؛ با سستی و کاهلی بر میخیزند، در چشم مردم خود نمایی میکنند و (در نمازشان) الله را جز اندکی یاد نمیکنند.
(منافقان) بین این دو (گروه مؤمنان و کافران) دو دل و سرگشتهاند. نه با اینانند و نه با آناناند، و هر کس را که الله گمراهی کند، راهی برای او نخواهی یافت.
ای کسانیکه ایمان آوردید! کافران را به جای مؤمنان دوستان (خود) نگیرید، آیا میخواهید (با این کار) برای الله دلیل آشکاری بر ضد خود پدید آورید؟
همانا منافقان در پایینترین طبقه (= درکات) آتش (جهنم) هستند، و هرگز یاوری برای آنها نخواهی یافت.
مگر آنان که توبه کردند و جبران و اصلاح نمودند، و به الله تمسک جستند و دین خود را برای الله خالص گرداندند، پس اینان با مؤمنان خواهند بود، و الله به زودی مؤمنان را پاداش بزرگی خواهد داد.
الله چه نیازی به عذاب شما دارد اگر سپاسگزاری کنید و ایمان آورید؟! و الله شکرگزار داناست.
الله بانگ برداشتن به سخنان ناروا را دوست ندارد، مگر (از جانب) آن کس که مورد ستم واقع شده باشد، و الله شنوای داناست.
اگر کار نیک آشکار کنید یا آن را پنهان دارید، یا از بدی و (ستمی که به شما رسیده) گذشت نمایید، پس (بدانید که) الله آمرزندۀ تواناست.
همانا کسانیکه به الله و پیامبرانش کفر میورزند و میخواهند میان الله و پیامبرانش جدایی بیندازند؛ و میگویند: «به بعضی ایمان میآوریم؛ و بعضی را انکار میکنیم» و میخواهند بین این (و آن) راهی (برای خود) برگزینند.
آنها در حقیقت کافرند، و برای کافران عذاب خوارکنندهای؛ آماده کردهایم.
و کسانیکه به الله و پیامبرانش ایمان آورده و میان هیچ یک ازآنان جدائی نیفکندند؛ اینان بزودی پاداششان را (الله) خواهد داد، و الله آمرزندۀ مهربان است.
اهل کتاب (= یهودیان) از تو میخواهند که کتابی از آسمان (یکجا) بر آنها نازل کنی، همانا آنها از موسی، بزرگتر از این را خواستند و گفتند: «الله را آشکارا به ما نشان بده». پس بخاطر این ظلم و ستمکاریشان صاعقه آنها را فرو گرفت، سپس بعد از آنکه معجزه و دلایل روشن برایشان آمد، گوساله را (به خدائی) گرفتند، و ما از آن گناه در گذشتیم (و بخشیدیم). و به موسی حجت (و برهان) آشکاری دادیم.
و بخاطر گرفتن پیمان از ایشان (کوه) طور را بر فراز آنها بر افراشتیم و به آنها گفتیم: «سجدهکنان به دروازه (بیت المقدس) داخل شوید». و (نیز) به آنان گفتیم: در روز شنبه تجاوز نکنید (و از صید ماهی دست بکشید) و از آنان پیمان محکمی گرفتیم.
پس بخاطر پیمان شکنی شان و انکار آیات خدا، و به ناحق کشتن پیامبران و (این) گفته شان که دل های ما در پردهاست (و سخنان پیامبر را درک نمیکنیم). بلکه الله به سبب کفرشان بر (دلهای) آنها مهر زده است؛ پس جز عده کمی ایمان نمیآورند.
و (نیز) بخاطر کفرشان و تهمت بزرگی که بر مریم زدند.
و (نیز) بخاطر این گفته شان که «ما مسیح، عیسی پسر مریم پیامبر الله را کشتیم». در حالیکه نه او را کشتند و نه به دار آویختند، لکن امر بر آنها مشتبه شد، و هر آینه آنان که در(بارۀ قتل) او اختلاف کردند، قطعاً از آن در شک هستند، و علم به آن ندارند و تنها از گمان پیروی میکنند و به یقین او را نکشتهاند.
بلکه الله او را به سوی خود بالا برد، و الله پیروزمند حکیم است.
و (کسی) از اهل کتاب نیست مگر اینکه قبل از مرگش به او (= حضرت عیسی) ایمان میآورد، و (عیسی) روز قیامت بر آنها گواه خواهد بود [ این آیه بر نزول حضرت عیسی علیه السلام از آسمان دلالت دارد، رجوع به سورۀ آل عمران آیه: 55.].
پس به (کیفر) ستمی که قوم یهود مرتکب شدند، و (نیز) بخاطر جلو گیری بسیار آنها از راه خدا، چیزیهای پاکیزهای را که برایشان حلال بود؛ بر آنها حرام کردیم.
و (نیز) به سبب ربا گرفتنشان، در حالیکه از آن نهی شده بودند، و (نیز) به سبب آنکه اموال مردم را به ناحق میخورند، و ما برای کافرانشان عذاب دردناکی آماده کردیم.
ولی (دانشمندان و) راسخان در علم از آنان و مؤمنان، به آنچه بر تو نازل شده و آنچه پیش از تو نازل گردیده؛ ایمان میآورند، و (همچنین) بر پا دارندگان نماز و زکات دهندگان، و مؤمنان به الله و روز قیامت؛ بزودی به همۀ آنها پاداش بزرگی خواهیم داد.
همانا ما به تو وحی فرستادیم همان گونه که به نوح و پیامبران بعد از او وحی فرستادیم و (نیز) به ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و اسباط (= نوادگان دوازده گانه) و عیسی و ایوب و یونس و هارون و سلیمان وحی فرستادیم و به داود زبور دادیم.
و پیامبرانی (مبعوث کردیم) که سر گذشت آنها را پیش از این برای تو بیان کردهایم، و پیامبرانی که سر گذشت آنها را بیان نکردیم، و الله (بدون واسطه) با موسی سخن گفت.
پیامبرانی که بشارتدهنده و بیمدهنده بودند، تا بعد از (آمدن) این پیامبران برای مردم بر الله حجتی نباشد و الله پیروزمند حکیم است.
لیکن الله به آنچه بر تو نازل کردهاست؛ گواهی میدهد، که آن را به علم خود نازل کردهاست، و فرشتگان (نیز) گواهی میدهند، و (اگر چه) گواهی الله کافی است.
هر آینه آنان که کافر شدند و (مردم را) از راه الله باز داشتند، محققاً در گمراهی دوری گرفتار شدهاند.
آنان که کافر شدند و ستم کردند، الله هرگز آنها را نخواهد بخشید و آنها را به راهی هدایت نخواهد کرد.
مگر راه جهنم، که جاودانه در آن خواهند ماند و این (کار) بر الله آسان است.
ای مردم، بیگمان پیامبر (موعود محمد صلی الله علیه وسلم) با (آیین) حق از جانب پروردگارتان برای شما آمد، پس به او ایمان بیاورید که برای شما بهتر است، و اگر کافر شوید؛ پس یقیناً (بدانید که) آنچه در آسمانها و زمین است از آن الله است، (و کفر شما به او زیانی نمیرساند) و الله دانای حکیم است.
ای اهل کتاب! در دین خود غلو نکنید و دربارۀ الله جز حق نگویید، همانا مسیح عیسی پسر مریم فرستادۀ الله و کلمۀ اوست؛ که او را به مریم القا نمود، و روحی از جانب اوست، پس به الله و پیامبرانش ایمان بیاورید، و نگویید: (الله) سه گانه است، (از این سخن) باز آیید که برای شما بهتر است، الله تنها معبود یگانه است و از اینکه فرزندی داشته باشد پاک (و منزه) است، آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است از آن اوست و الله برای کارسازی کافی است.
مسیح هرگز ابا ندارد که بندۀ الله باشد، و نه فرشتگان مقرب (ابا دارند) و هر کس از بنده گی او سر باز زند و تکبر کند، بزودی همۀ آنها را (در قیامت) نزد خود محشور خواهد کرد.
اما آنان که ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند، پاداشهایشان را بطور کامل خواهد داد، و از فضل خویش بر آنها خواهد افزود، و اما آنان که ابا کردند و تکبر ورزیدند، آنان را به عذابی دردناک عذاب میکند، و برای خود غیر از خدا، دوست و یاوری نخواهند یافت.
ای مردم! همانا دلیل و حجتی از جانب پروردگارتان برای شما آمد، و نوری آشکار به سوی شما نازل کردیم.
اما آنان که به الله ایمان آوردند و به او تمسک جستند، بزودی همه را در رحمت و فضل خود، وارد خواهد کرد، و آنان را در راه راستی به سوی خود هدایتشان میکند.
از تو (دربارۀ کلاله= مرده نه فرزند دارد نه پدر) فتوا میخواهند، بگو: «الله در(بارۀ) کلاله برای شما فتوی میدهد، اگر مردی بمیرد که فرزند نداشته باشد و برای او خواهری باشد، نصف اموالی را که به جا گذاشته، برای او است. و او تمام مال خواهر را به ارث میبرد، (اگر خواهر بمیرد) در صورتی که فرزند نداشته باشد، و چنانچه دو (خواهرش) باقی باشند؛ دو سوم ترکه را میبرند، و اگر چندین مردان و زنانی برادر و خواهر باشند برای هر مرد دو برابر سهم زن خواهد بود، الله (احکام خویش را) برای شما بیان میکند تا گمراه نشوید، و الله به همه چیز داناست».