ترجمة معاني سورة الإسراء
باللغة الفارسية من كتاب Farsi - Persian translation
.
ﰡ
إسراء
پاک ومنزه است کسی که بنده اش را شبی از مسجد الحرام به مسجد الأقصی - که گرداگردش را برکت داده ایم - برد؛ تا برخی از آیات خود را به او بنمایانیم، بی گمان اوست که شنوای بیناست.
و (ما) به موسی کتاب (تورات) دادیم، و آن را (مایه ی) هدایت برای بنی اسرائیل گرداندیم، (و فرمودیم :) که جز من کارسازی بر مگزینید.
ای فرزندان کسانی که با نوح (بر کشتی) سوار کردیم، به راستی او(= نوح) بنده ای شکر گزار بود.
و (ما) به بنی اسرائیل در کتاب (تورات) وحی کردیم که دو بار در زمین فساد خواهید کرد، و برتری جویی (و طغیان) بزرگی خواهید نمود.
پس هنگامی که وعده ی نخستین آن دو (بار) فرا رسد؛ گروهی از بندگان بسیار نیرومند (پیکار جوی) خود را بر شما برانگیزیم (تا شما را درهم کوبند و نابود کنند) پس (برای قتل و کشتار) درون خانه ها را جستجو کنند، و این و عده شدنی (و قطعی) است.
آنگاه شما را بر آنها چیره گردانیم، و شما را با اموال و فرزندان یاریتان کنیم، و (تعداد) نفرات شما را بیشتر (از دشمن) گردانیم.
اگر نیکی کنید، به خودتان نیکی کرده اید، و اگر بدی کنید، باز به خود کرده اید، پس هنگامی که وعده ی دیگر فرا رسد، (چنان دشمنان برشما مسلط هستند که) آثارغم واندوه در چهره هایتان ظاهر می شود، و به مسجد (الأقصی) در آیند؛ همانگونه که در مرتبه ی اول وارد شدند، و آنچه را زیر سلطه ی خود یابند؛ یکسره نابود گردانند.
امید است که پروردگارتان به شما رحم فرماید، و اگر برگردید، ماهم باز می گردیم، و جهنم را برای کافران زندان قرار داده ایم.
بی شک این قرآن، به راهی که آن استوارترین راههاست؛ هدایت می کند، و به مؤمنانی که کارهای شایسته انجام می دهند بشارت می دهد که برای آنها پاداش بزرگی است.
و این که برای کسانی که به آخرت ایمان ندارند عذاب دردناکی را آماده کرده ایم.
و انسان بدیها را می طلبد، آن گونه که نیکیها را طلب می کند، و انسان همیشه عجول است.
و (ما) شب و روز را دو نشانه قرار دادیم، پس نشانه شب را محو کردیم، و نشانه ی روز را روشنی بخش ساختیم، تا (در پرتو آن) از پروردگارتان فضل (و روزی) بجویید، و تا شمارش سالها و حساب را بدانید، و هرچیز را به تفصیل بیان کرده ایم.
و هر انسانی اعمال (خیر و شر) ش را در گردنش آویخته ایم، و روز قیامت کتابی برای او بیرون می آوریم که آن را سرگشوده می بینید (که همانا نامه ی اعمالش است).
(و به او می فرماییم :) کتابت را بخوان، کافی است که امروزخود حساب گر خویش باشی.
کسی که هدایت یابد برای خود هدایت یافته است، و کسی که گمراه گردد، فقط به زیان خود گمراه شده است. و هیچ کس بار (گناه) دیگری را به دوش نمی کشد، و ما هرگز عذاب نخواهیم کرد؛ مگر آنکه پیامبری بفرستیم.
و هنگامی که بخواهیم دیاری را نابود کنیم، به مترفین (و سرکشان) آنجا فرمان (اطاعت) می دهیم، پس چون در آنجا به فسق (و فساد) بر خاستند، آنگاه وعده ی (عذاب) بر آنها محقق می گردد، پس آنها را به کلی نابود گردانیم.
و چه بسیار نسلها را که بعد از نوح (زندگی می کردند) هلاک کردیم، و کافی است که پروردگارت (نسبت)به گناهان بندگانش دانای بیناست.
هر کس که (دنیای) زود گذر را بخواهد، در آن(دنیا) برای هر که بخواهیم؛ همان اندازه که بخواهیم؛ زود خواهیم داد، سپس جهنم را برای او قرار خواهیم داد که نکوهیده ی مردود در (آتش سوزان) آن درآید.
و کسی که (سرای) آخرت را بخواهد، و برای آن سعی و تلاش خود را بکند، در حالی که مؤمن باشد، پس اینان سعی (و تلاش) شان مشکور است (و پاداش داده خواهد شد).
هر یک از اینان و آنان (از هر دو گروه) از عطای پروردگارت (بهره و) کمک می دهیم، و عطای پروردگارت هرگز (از کسی) باز داشته شده نیست (مؤمن وکافر همه از نعمتهای دنیوی بهره مند می شوند)
بنگر چگونه بعضی را بربعضی دیگر برتری داده ایم، و یقیناً درجات آخرت و برتریهایش از این هم بیشتر است.
(هرگز) معبود دیگری را با الله (شریک) قرار مده، که آنگاه نکوهیده ی خوار (بی یار ویاور) خواهی نشست.
و پروردگارت (چنین) مقرر داشته است که : جز او را نپرستید، و به پدر و مادر نیکی کنید، هرگاه یکی از آن دو، یا هر دوی آنها نزد تو به سن پیری رسند، (حتی) به آنها (کلمه ی) افّ (= کمترین کلمه رنج آور) نگو، و بر(سر) آنها فریاد نزن، و با نیکی (و بزرگوارانه) با آنها سخن بگو.
و از روی مهربانی بال فروتنی (و خاکساری) برای آنها فرود آور، و بگو :« پروردگارا ! به آنان رحمت آور، همانگونه که مرا در کودکی پرورش دادند ».
پروردگار شما به آنچه در دلهایتان است؛ آگاه تر است، اگر صالح باشید، بی گمان او برای توبه کنندگان آمرزنده است.
و حق خویشاوندان را بپرداز، و (همچنین حق) مسکین، و در راه مانده را (بپرداز) و هرگز اسراف (و تبذیر) نکن.
به راستی که تبذیر کنند گان؛ برادران شیاطین هستند، و شیطان نسبت به پروردگارش بسیار ناسپاس است.
و هرگاه امیدوار رحمت (و گشایش) پروردگارت باشی، از آنان (= مسکینان و در راه ماندگان) اعراض کنی، پس با گفتاری نرم با آنان سخن بگو.
و (هرگز) دستت را به گردن خوددت نبند، (و ترک انفاق منما) و بیش از حد آن را مگشا، آنگاه سرزنش شده ی درمانده بنشینی.
یقیناً پروردگارت روزی را برای هرکس که بخواهد گشاده و (یا) تنگ می دارد، بی گمان او به بندگانش دانای بیناست.
و فرزندانتان از ترس تنگدستی نکشید، ما آنها وشما را روزی می دهیم، به راستی کشتن آنها گناه بزرگی است.
و نزدیک زنا نشوید، که کار بسیار زشت، و بد راهی است!
و جانی که خداوند (خونش را) حرام شمرده، جز به حق نکشید، و کسی که مظلوم کشته شود، برای ولیش (برای حق قصاص) قدرتی قرار داده ایم، پس در کشتن (و خونخواهی) اسراف نکند، بی گمان او مورد حمایت است.
و به مال یتیم نزدیک نشوید، جز به روشی که آن بهتر است، تا آنکه به (حد بلوغ) و رشدش برسد، و به عهد (خویش) وفا کنید، بی گمان از عهد سؤال می شود.
و هنگامی که پیمانه می کنید، پیمانه را کامل (و تمام) دهید، و با ترازوی درست وزن کنید، این برای شما بهتر و عاقبتش نیکوتر است.
و از آنچه به آن علم نداری، پیروی نکن، بدون شک گوش و چشم و دل، هر یک از اینها از آن باز خواست خواهند شد.
و در روی (روی) زمین با تکبر راه مرو، بی گمان تو نمی توانی زمین را بشکافی، و (هرگز) در بلندی (و قامت) به کوهها نمی رسی.
همه ی این کارها (ی ذکر شده) بدی (و گناه) آن نزد پروردگارت ناپسند است.
این (احکام) از آن حکمتی است که پروردگارت به تو وحی فرستاده، و هرگز معبودی را با خدا قرار نده، که نکوهیده ی مطرود در جهنم افکنده می شوی.
آیا پروردگارتان برای شما پسران برگزید، و (خودش) از فرشتگان دختران را برگزیده است ؟! بی گمان شما سخن بزرگ (و زشتی) می گویید.
و به راستی (ما) در این قرآن (سخنان) گوناگون آوردیم، تا متذکر شوند، ولی جز به رمیدنشان نمی افزاید.
(ای پیامبر!) بگو :«اگر آن چنان که آنها (= مشرکان) می گویند با او معبودانی بود، در این صورت، (معبودان) سعی می کردند راهی به سوی (خداوند) صاحب عرش پیدا کنند »
او منزه و پاک است، و از آنچه آنها می گویند بسی برتر است.
آسمانهای هفتگانه و زمین و هرکس که در آنهاست همه تسبیح او می گویند، و هیچ چیز نیست؛ مگر آنکه به ستایش او تسبیح می گوید، ولیکن شما تسبیح آنها را در نمی یابید، بی گمان او بردبار آمرزنده است.
و(ای پیامبر!) هنگامی که قرآن بخوانی، میان تو و میان کسانی که به آخرت ایمان نمی آورند، پرده ای پوشیده قرار می دهیم.
و بر دلهایشان پوششهایی قرار می دهیم تا آن را در نیابند، و در گوشهایشان سنگینی (می گذاریم که نشنوند). و چون پروردگارت را در قرآن به یگانگی یاد کنی، آنها با نفرت پشت می کنند (و می گریزند).
وچون به تو گوش فرا می دهند، ما داناتریم به چه (منظور) به آن (= قرآن) گوش فرا می دهند، و (نیز) هنگامی که آنان نجوی می کنند، آنگاه که ستمگران می گویند: «شما جز از مردی که جادوشده پیروی نمی کنید ».
بنگرچگونه برای تو مثلها زدند، پس گمراه شدند، لذا نمی توانند راهی (به سوی حق) بیابند.
و (کافران) گفتند: «آیا هنگامی که ما استخوانها یی (پوسیده) و پراکنده ای شدیم، آیا دگر بار با آفرینش تازه ای بر انگیخته خواهیم شد؟! »
بگو: «سنگ باشید یا آهن،
یا (هر) مخلوقی که درخاطرتان بزرگ می نماید، (باز هم خداوند قادر است شما را دوباره زنده کند ). پس خواهند گفت :«چه کسی ما را بازمی گرداند ؟!» بگو:« (همان) کسی که نخستین بار شما را آفرید». پس آنان سرهایشان را (از روی تردید) به تو می جنبانند و می گویند :«آن چه زمانی خواهد بود ؟! » بگو: «شاید که نزدیک باشد،
روزی که (خداوند) شما را (از قبرهایتان) فرا می خواند، پس شما هم سپاس گویان (دعوت) اورا اجابت می کنید، و می پندارید جز مدت کوتاهی (در دنیا) درنگ نکرده اید ».
و به بند گانم بگو: «(با یکدیگر) سخنی بگویند که آن بهترین باشد، بی گمان شیطان میان آنها فتنه (و فساد) می کند، به راستی که شیطان دشمن آشکاری برای انسان است».
و پروردگارشما به (حال) شما داناتر است، اگر بخواهد بر شما رحمت می آورد، یا اگر بخواهد عذابتان می کند، و(ای پیامبر!) ما تو را بر آنها نگهبان نفرستاده ایم.
پروردگار تو، به (حال هر) کسی که در آسمانها و زمین است، داناتر است، و به راستی (ما) بعضی پیامبران را بر بعضی (دیگر) برتری دادیم، و به داود زبور عطا کردیم.
(ای پیامبر!) بگو: « کسانی را که به جای او (معبود خود) می پندارید؛ بخوانید، پس آنها نه می توانند بلا (و مشکلی) را از شما دورسازند، و نه تغییر دهند.
کسانی را که (کافران) آنان را می خوانند، خودشان به سوی پروردگارشان وسیله ی (تقرب) می جویند، که کدام یک از آنها نزدیکترند، و به رحمت او امیدوارند و از عذابش می ترسند، بی گمان عذاب پروردگارت همواره ترسناک است».
و هیچ (آبادی و) قریه ای نیست؛ مگر اینکه پیش از (فرا رسیدن) روز قیامت، ما آنان را هلاک خواهیم کرد، یا به عذاب شدیدی عذابشان می کنیم، این در کتاب (= لوح محفوظ) ثبت است.
و (هیچ چیز) ما را از فرستادن معجزات باز نداشت؛ جز اینکه پیشینیان آن را تکذیب کردند، و به (قوم) ثمود، ماده شتر که (معجزه ای) روشنگر بود، دادیم، پس (آنها) به آن ستم کردند (و آن را کشتند). و ما معجزات را جز برای ترسانیدن نمی فرستیم.
(و ای پیامبر! به یاد آور) هنگامی را که به تو گفتیم :«بی شک پروردگارت به مردم احاطه (کامل) دارد، و رؤیایی را که (در شب اسراء و معراج عیاناً) به تو نشان دادیم و (همچنین) درخت ملعون در قرآن، (چیزی) جز برای آزمایش مردم قرار ندادیم، ما آنها را می ترسانیم، پس (این ترسانیدن) جز سرکشی بزرگ، چیزی بر آنها نمی افزاید ».
و (به یاد آور) چون به فرشتگان گفتیم :«برای آدم سجده کنید» پس (همگی) سجده کردند؛ جز ابلیس که گفت :«آیا برای کسی سجده کنم که (او را) از گل آفریده ای؟!».
(سپس) گفت :«به من خبر بده، این کسی را که بر من برتری داده ای (به چه دلیل بوده است ؟ !) اگر مرا تا روز قیامت مهلت دهی، فرزندانش را؛ جز عده ی کمی (گمراه و) ریشه کن خواهم کرد».
(خداوند) فرمود :«برو، پس هر کس از آنان، از تو پیروی کند، بی تردید جهنم کیفر شماست، که کیفری کامل (و فراوان) است،
و هرکس از آنان را که می توانی با صدایت بر انگیز، و با (یاری) سواران و پیادگانت بر آنها بتاز، و در اموال و فرزندان با آنها شرکت جوی، و به آنها وعده بده - و شیطان جز فریب به آنها وعده نمی دهد -
بی گمان توهرگز بر بندگان من سلطه ای نخواهی داشت؛ و پروردگار تو برای نگهبانی آنها کافی است ».
پروردگارشما کسی است که کشتی را در دریا برای شما به حرکت در می آورد، تا از فضلش بهره مند شوید، بی گمان او نسبت به شما مهربان است.
و هنگامی که در دریا سختی به شما برسد، جز او همه کسانی را که می خوانید؛ فراموش می کنید، پس چون شما را به خشکی نجات دهد؛ روی می گردانید، و انسان بسیار ناسپاس است.
آیا از آن که شما را به کناره ای از خشکی فرو برد؛ یا تند بادی از سنگریزه بر شما بفرستد؛ ایمن شده اید؟! آنگاه برای خود هیچ نگهبان (و کارسازی) نیابید.
آیا از آن که بار دیگر شما را به دریا باز گرداند؛ سپس تند باد کوبنده ای بر شما بفرستد، آنگاه شما را به (کیفر) کفرتان غرق کند؛ ایمن شده اید؟! سپس در برابر ما بازخواست کننده (و خونخواهی برای خود) نیابید.
و به راستی ما فرزندان آدم را گرامی داشتیم، و آنها را در خشکی و دریا (بر مرکبها) حمل کردیم، و از انواع (روزیهای) پاکیزه به آنها روزی دادیم، و آنها را بر بسیاری از موجوداتی که آفریده ایم؛ چنانکه باید برتری بخشیدیم.
(به یاد آورید) روزی را که هرگروهی را با پیشوایشان فرا خوانیم، پس کسی که نامه ی (اعمال) اش را به (دست) راستش داده شود، پس اینان نامه شان را (با شادمانی) می خوانند، و به اندازه ی رشته ی شکاف هسته ی خرمایی ستم نمی بینند.
و (اما) کسی که در این (دنیا از دیدن حق) نا بینا بوده است؛ پس او در آخرت (نیز) نابینا و گمراه تر است.
و (ای پیامبر!) نزدیک بود (مشرکان) تو را (با وسوسه های خود ) از آنچه بر تو وحی کرده ایم؛ منصرف کنند، تا غیر آن را به ما نسبت دهی، و آنگاه تو را دوست خود بگیرند.
و اگر (ما) تو را ثابت قدم نمی کردیم؛ به راستی نزدیک بود اندکی به آنها تمایل کنی.
(اگر چنین می کردی) آنگاه دو چندان عذاب در زندگی دنیا و دو چندان عذاب (بعد از) مرگ به تو می چشاندیم، سپس در برابر ما برای خود یاوری نمی یافتی.
ونزدیک بود (با مکر و توطئه) تو را از (سر)زمین (مکه) بلغزانند، تا تو را از آن بیرون کنند، (و اگر چنین می کردند) آنگاه پس از تو جز مدت کمی (باقی) نمی ماندند.
این (روش و) سنت (ما درباره ی) پیامبرانی است که پیش از تو فرستادیم، و (هرگز) برای سنت ما تغییر و دگرگونی نخواهی یافت.
نماز را از زوال آفتاب (هنگام ظهر) تا تاریکی شب بر پا دار، و (نیز) قرآن فجر (= نماز صبح) را؛ بی گمان قرآن (خواندن، در نماز) فجر (فرشتگان) حاضر آیند.
و پاسی از شب را (از خواب) بر خیز و با آن (= قرآن) نماز بخوان، که برای تو افزون (بر دیگران) است، امید است پروردگارت تو را به مقامی پسندیده برانگیزد.
و بگو :« پروردگارا ! مرا به در آوردنی راست (به مدینه) در آور، و به بیرون آوردنی راست، مرا (از مکه) بیرون آور، و از سوی خود حجتی یاری کننده برایم قرار بده».
و بگو:«حق آمد، و باطل نابود شد، بی گمان باطل نابود شدنی است».
و از قرآن آنچه را که شفا و رحمت برای مؤمنان است؛ نازل می کنیم، و ستمکاران را جز زیان نمی افزاید.
و هنگامی که برانسان نعمت بخشیم، (از حق) روی بگرداند، و (متکبرانه) پهلویش را دورکند، و هنگامی که (کمترین) بدی به او برسد، نا امید گردد.
(ای پیامبر!) بگو :«هر کس به روش خود عمل می کند، پس پروردگارتان به کسی که او هدایت یافته تر است؛ داناتر است».
و (ای پیامبر!) از تو درباره ی روح سؤال می کنند، بگو :«روح از فرمان پروردگار من است، و جز اندکی از دانش به شما داده نشده است ».
و اگر بخواهیم آنچه را که به تو وحی کرده ایم؛ (از سینه ات) می بریم، آنگاه در برابر ما برای خود هیچ کارسازی (و مدد کننده ای) نخواهی یافت،
لیکن (باقی ماندنش به سبب) رحمتی از جانب پروردگارت است؛ بدون شک فضل او بر تو بزرگ است.
(ای پیامبر!) بگو :«اگر انس و جن (همگی) گرد آیند بر آن که همانند این قرآن را بیاورند، (هرگز) همانند آن را نخواهند آورد، هر چند برخی از آنان یاور برخی (دیگر) باشند».
و به تحقیق (ما) در این قرآن، برای مردم هر مثلی را گوناگون بیان کردیم، پس بیشتر مردم جز ناسپاسی را قبول نکردند،
و گفتند :«ما هرگز به تو ایمان نمی آوریم؛ تااینکه از زمین چشمه ای برای ما جاری کنی.
یا باغی از نخل و انگور داشته باشی، آنگاه نهرها در میان آن به خوبی جاری سازی.
یا آسمان را آنچنان که می پنداری پاره پاره بر (سر) ما فرود آوری، یا خداوند و فرشتگان را روبروی (ما) بیاوری،
یا اینکه خانه ای (پر نقش و نگار) از سیم ورز داشته باشی، یا در آسمان بالا روی، و هرگز به بالا رفتنت ایمان نمی آوریم؛ مگر آنکه کتابی بر ما نازل کنی، که آن را بخوانیم». بگو :«پروردگارم منزه است، آیا من جز بشری فرستاده شده هستم ؟!».
و مردم را (هیچ چیز) باز نداشت، از آنکه ایمان آوردند هنگامی که هدایت به سوی آنان آمد؛ مگر این که گفتند :«آیا خداوند بشری را (بعنوان) پیامبر فرستاده است ؟!»
(ای پیامبر!) بگو :«اگر در زمین فرشتگانی بودند که با آرامش (و مطمئن) راه می رفتند، مسلماً از آسمان فرشته ای را (بعنوان) پیامبر بر آنها نازل می کردیم» (اما چون شما انسان هستید پیامبرتان نیز از خودتان است)
(ای پیامبر!) بگو :«همین کافی است که خداوند میان من وشما گواه باشد، بی گمان او (نسبت) به بندگانش دانای بیناست.
و هرکسی را که خدا هدایت کند، پس او هدایت یافته ی (واقعی) است، و هرکسی را که گمراه سازد؛ پس جز خدا (سر پرستان و) دوستانی برای او نخواهی یافت، و روز قیامت آنان را بر چهره هایشان، نابینا و گنگ و کر محشور می کنیم، جایگاهشان جهنم است، هرگاه (آتش آن) فرو نشیند، بر آنان شعله ای (سوزان) می افزاییم.
این کیفر آنهاست، به (خاطر) این که به آیات ما کافر شدند، و گفتند :«آیا هنگامی که ما استخوانهایی (پوسیده) و پراکنده ای شدیم، آیا دگر بار با آفرینش تازه ای برانگیخته خواهیم شد ؟!».
آیا نمی دانند، که خداوندی که آسمانها و زمین را آفریده؛ قادر است که مانند آنها را بیافریند، و برای آنان سر آمدی مقررکرده که شکی در آن نیست، سپس ستمکاران جز ناسپاسی را قبول نکردند.
(ای پیامبر!) بگو :«اگرشما مالک گنجینه های (بخشش و) رحمت پروردگار من بودید، آنگاه از ترس فقر (و تنگدستی) از انفاق خود داری می کردید، و انسان بسیار بخیل (و تنگ نظر) است».
و به راستی (ما) به موسی نه معجزه ی روشن دادیم، پس (ای پیامبر) از بنی اسرائیل بپرس، آن زمان که (موسی) به سوی آنان آمد، فرعون به او گفت :«ای موسی گمان می کنم تو سحر شده ای».
(موسی) گفت :«تو قطعاً می دانی که این (معجزه) ها را جز پروردگار آسمانها و زمین؛ برای روشنگری نفرستاده است، و من ای فرعون، یقیناً تو را هلاک شده می پندارم».
پس (فرعون) تصمیم گرفت که آنان (= بنی اسرائیل) را از آن سرزمین بیرون کند، پس (ما) او وهمه ی کسانی را که با او بودند؛ غرق کردیم.
و بعد از (هلاکت) او به بنی اسرائیل گفتیم: « در (این) سرزمین (شام) ساکن شوید، پس هنگامی که وعده آخرت فرا رسد، همه ی شما دسته جمعی خواهیم آورد ».
و (ما) این (قرآن) را به حق نازل کردیم، و به حق نازل شد، و تو را (ای پیامبر) جز بشارت دهنده و هشدار دهنده نفرستادیم.
و قرآنی که (آیات و سوره هایش را) جدا ساختیم، تا آن را با درنگ (وتأنّی) بر مردم بخوانی، و آن را تدریج (و کم کم) نازل کردیم.
(ای پیامبر!) بگو :«(خواه) به آن ایمان آورید، یا ایمان نیاورید، بی گمان کسانی که پیش از آن به آنها دانش داده شده، هنگامی که (آیات قرآن) بر آنها خوانده می شود، سجده کنان به رو در می افتند».
و می گویند: «منزه است پروردگار ما، که یقیناً وعده هایش انجام شدنی است ».
و (آنها) گریه کنان به رو در می افتند، و (تلاوت این قرآن) بر فروتنی شان می افزاید.
بگو :«الله» را بخوانید یا « رحمان» را بخوانید، هر کدام را بخوانید، پس (فرقی ندارد) برای او نامهای نیکوست، و نمازت را نه زیاد بلند بخوان، و نه آن را خیلی آهسته بخوان، و میان آن دو؛ راهی (معتدل) برگزین.
و بگو :« ستایش برای خداوند است که فرزندی (برای خود) بر نگزیده و او را در فرمانروای هیچ شریکی نیست، و بخاطر ناتوانی (و ذلت حامی و) سرپرستی برای او نیست، و او را به شایستگی بزرگ بشمار».
